Reuters ajansının bugün yayımladığı araştırmada, Meta şirketinin sosyal medya platformlarında gazeteci Jeff Horwitz’in kasıtlı olarak kuralları ihlal edeceğini açıkça belirttiği kripto para dolandırıcılığı reklamlarını başarıyla yayınladığı ortaya çıktı. Bu durum, firmanın dolandırıcılık reklamlarına yönelik sistematik denetim yetersizliklerini gözler önüne serdi ve geçen yıl yaklaşık 16 milyar dolar gelir elde edildiği kaydedildi.
Horwitz, Kasım ayında Facebook ve Instagram’da haftalık yüzde 10 getiri vaadi içeren -yıllık bazda 14 binden fazla oran- reklamlar yayınladı. Bu reklamlar, Meta’nın Ortak Dizini’nde “güvenilir uzmanlar” olarak listelenen ajanslardan alınan hesaplarla gerçekleştirildi. Reklamlar, ABD, Avrupa, Hindistan ve Brezilya’da 20 binden fazla kullanıcıya ulaştı ve onlarca sorgu alındıktan sonra araştırmanın gazetecilik çalışması olduğu açıklandı.
Araştırma, sorunun Meta’nın 11 büyük Çinli reklam ajansına özel koruma sağlamasından kaynaklandığını ortaya koydu. Pekin yönetimi Çin vatandaşlarının Batı sosyal medya platformlarına erişimini yasaklamış olsa da, Çinli işletmeler bu ajanslar aracılığıyla yurtdışında reklam verebiliyor. Bu ajanslar, 2024 yılında Meta’ya 18 milyar dolardan fazla satış sağladı ve şirketin küresel gelirinin yüzde 10’unu oluşturdu.
Reuters’in incelediği iç belgelerde, Çin kaynaklı gelirin yaklaşık yüzde 19’unun -yani 3 milyar dolardan fazlasının- dolandırıcılık, yasa dışı kumar, pornografi ve diğer yasak içerikleri teşvik eden reklamlardan geldiği belirtildi. Meta, Çin’in platformlarındaki tüm dolandırıcılık reklamlarının dörtte birinin kaynağı olduğuna inanıyordu.
Kasım 2024 tarihli iç belgelere göre, Meta 2024 gelirinin yüzde 10’unun -yaklaşık 16 milyar doların- dolandırıcılık ve yasak ürün reklamlarından sağlanacağı öngörüsü yapıldı. Şirketin otomatik sistemleri, dolandırıcılık için en az yüzde 95 kesinlik tespit edilmedikçe reklamverenleri yasaklamıyor; şüpheli durumlarda ise daha yüksek reklam ücretleri uygulanıyor.
Meta sözcüsü Andy Stone, yüzde 10 oranını “kaba ve aşırı kapsayıcı bir tahmin” olarak nitelendirerek itiraz etti. Stone, 2025 yılında 134 milyondan fazla dolandırıcılık reklamının kaldırıldığını ve son 15 ayda dolandırıcılık reklamı şikayetlerinin yüzde 50’den fazla azaldığını kaydetti. Dolandırıcılık şikayet platformu SafelyHQ ise 50 binden fazla doğrulanmış mağdur şikayetini belgeledi; mağdurların platformu belirttiği vakalarda Facebook’un yüzde 85’ini oluşturduğu aktarıldı.
SafelyHQ Üst Yöneticisi Patrick Quade, Federal Ticaret Komisyonu tahminlerine göre dolandırıcılık mağdurlarının yalnızca yüzde 12’sinin dolandırıcılığın gerçekleştiği siteyi bildirdiğini ifade etti. Bu durum, gerçek mağdur sayısının on milyonlara ulaşabileceğini gösterdi.
ABD Senatörleri Josh Hawley ve Richard Blumenthal, Kasım ayında Federal Ticaret Komisyonu ve Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na mektup göndererek Meta’nın dolandırıcılığı kolaylaştırmadaki rolünün soruşturulmasını talep etti. Senatörler, iç belgelere göre Meta platformlarının ABD’deki tüm dolandırıcılıkların üçte birinde yer alması durumunda şirketin 50 milyar dolardan fazla tüketici kaybıyla bağlantılı olabileceğini hesapladı.
Stone, Meta’nın “dolandırıcılık ve sahtekarlıkla agresif mücadele verdiğini, çünkü platformlardaki kullanıcıların bu içerikleri istemediğini, meşru reklamverenlerin istemediğini ve kendilerinin de istemediğini” vurguladı.
