Android ekosisteminin en temel özelliklerinden ve ruhunu yansıtan “yan yükleme” (sideloading), yani Google Play Store dışından uygulama yükleme özgürlüğü, yakında tarih olabilir. Google, yaptığı resmi bir açıklamayla önümüzdeki yıldan itibaren Android’de köklü bir değişikliğe gideceğini duyurdu: Artık sadece kimliği doğrulanmış geliştiricilerin uygulamaları cihazlara yüklenebilecek.
Bu hamle, bir yandan kullanıcı güvenliğini artırma potansiyeli taşırken, diğer yandan Android’in “açık” kimliğini ve uygulama pazarındaki dengeleri temelden sarsma riski barındırıyor.
Neden şimdi? Güvenlik kalkanı mı, kontrol mekanizması mı?
Google, bu radikal kararın arkasındaki temel motivasyonun güvenlik olduğunu vurguluyor. Şirketin Android Güven ve Büyüme Ürünlerinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Suzanne Frey, yaptığı açıklamada kötü niyetli aktörlerin anonimliğin arkasına saklanarak kullanıcıları nasıl hedef aldığını belirtti.
Frey’e göre yapılan analizler, internet üzerinden yan yüklenen kaynaklardan gelen kötü amaçlı yazılımların, Google Play’dekilerden 50 kat daha fazla olduğunu gösteriyor.
Google, yeni sistemi “havaalanındaki bir kimlik kontrolüne” benzetiyor: “Yolcunun kimliğini doğruluyoruz, ancak çantasının içeriğini kontrol etmiyoruz.” Amaç, bir geliştiricinin zararlı bir uygulaması engellendiğinde, hemen yeni bir isimle başka bir zararlı uygulama yayınlamasının önüne geçmek.
Ancak bu kararın zamanlaması oldukça manidar. Google, Epic Games tarafından açılan ve kaybettiği antitröst davası sonucunda uygulama dağıtım tekelini kırmak zorunda kalabilir. Mahkeme, Google’ın üçüncü taraf uygulama mağazalarına izin vermesi yönünde bir karar aldı. Tam da bu noktada devreye sokulan “geliştirici doğrulama sistemi”, eleştirmenler tarafından Google’ın, uygulama pazarı açılmak zorunda kalsa bile kontrolü elinde tutmak için attığı stratejik bir adım olarak yorumlanıyor. Bu, neredeyse tüm Android cihazlarda geçerli olacak ağır bir müdahale olarak görülüyor.
Yeni sistem nasıl işleyecek?
Bu değişiklik, Google servislerine sahip olan ve “sertifikalı” olarak adlandırılan neredeyse tüm Android cihazları kapsayacak. Süreç şu şekilde işleyecek:
- Yeni Android geliştirici konsolu: Sadece Play Store dışında uygulama dağıtan geliştiriciler için yeni ve daha basit bir konsol oluşturulacak. Geliştiriciler buradan kimliklerini kolayca doğrulayabilecek.
- Öğrenci ve hobi geliştiricilerine özel hesap: Google, ticari geliştiricilerden farklı ihtiyaçları olan öğrenciler ve hobi amaçlı kodlama yapanlar için ayrı bir hesap türü oluşturacağını belirtti.
- Play Store geliştiricileri etkilenmeyecek: Eğer bir geliştirici zaten Google Play Store’da uygulama yayınlıyorsa, büyük ihtimalle bu doğrulama şartlarını zaten karşılamış olacak.
Önemli bir not: Bu sistem, uygulamanın içeriğini değil, sadece geliştiricinin kimliğini doğrulayacak. Geliştiriciler yine de istedikleri uygulama mağazasını kullanmakta veya uygulamalarını doğrudan dağıtmakta özgür olacaklar; tek şartla, kimliklerinin Google tarafından doğrulanmış olması gerekecek.
Yol haritası: Kullanıcıları ve geliştiricileri neler bekliyor?
Google, bu geçişin sorunsuz olması için net bir takvim yayınladı:
- Ekim 2025: Geliştiriciler için erken erişim programı başlayacak.
- Mart 2026: Doğrulama süreci tüm geliştiricilere açılacak.
- Eylül 2026: Yeni kurallar ilk olarak Brezilya, Endonezya, Singapur ve Tayland‘da yürürlüğe girecek. Bu tarihten itibaren bu ülkelerdeki kullanıcılar, sadece doğrulanmış geliştiricilere ait uygulamaları yükleyebilecek.
- 2027 ve sonrası: Kural, kademeli olarak tüm dünyaya yaygınlaştırılacak.
Android’in geleceği daha güvenli mi, daha kapalı mı?
Google’ın bu hamlesi, Android’in geleceği hakkında temel bir soruyu gündeme getiriyor. Bir yanda, finansal dolandırıcılık ve kötü amaçlı yazılımlara karşı kullanıcılara güçlü bir koruma kalkanı vaadi var. Diğer yanda ise Android’i diğer platformlardan ayıran en önemli özelliklerden biri olan açıklık ve özgürlüğün kısıtlanması riski bulunuyor.
Bu yeni sistemin Android’i daha güvenli bir yer mi yapacağı, yoksa platformu daha kapalı bir “duvarlı bahçeye” mi dönüştüreceğini zaman gösterecek. Ancak kesin olan bir şey var: Android ekosistemi için yeni bir dönem başlıyor.
