ABD Adalet Bakanlığı, Apple ve Epic Games arasındaki dava sürecine müdahil oluyor. Her şey, 2020 yılında Epic Games’in Fortnite oyununu App Store’dan kaldırma girişimiyle başladı. Epic Games, Apple’ın uygulama içi satın almalar üzerinden aldığı %30’luk komisyonu haksız buldu ve kendi ödeme sistemini kurmaya çalıştı. Bu eylem, Apple’ın platform kurallarına aykırıydı ve Fortnite’ın App Store’dan kaldırılmasına neden oldu.
Epic Games, Apple’a karşı bir dava açtı ve şirketin App Store’daki tekeli kötüye kullandığını iddia etti. Dava sonucunda Apple haksız bulundu ancak şirket buna karşı hazırlıklıydı. Apple, diğer şirketlere kendi ödeme yöntemlerini kullanma izni verdi. Fakat bu ödemeler üzerinden komisyon almaya devam etti. Dahası 3. parti ödeme yöntemlerini güvensiz olarak kullanıcılarla paylaşmaya başladı. Epic Games bu uygulamaya karşı çıktı ve Apple’a karşı bir dava daha açtı. Bu karşı dava, Microsoft, Meta gibi büyük şirketlerin de katıldığı bir harekete dönüştü.
Apple, Epic Games ve ABD Adalet Bakanlığı
Yaşanan büyük hareketten sonra ABD Adalet Bakanlığı, Apple’ı akıllı telefon pazarını yasadışı şekilde tekeline almakla suçlayarak New Jersey federal mahkemesinde kapsamlı bir dava açtı. Dava, Apple’ın rakiplerini dışlayarak fiyatları yapay şekilde arttırdığı iddiasına dayanıyor ve şirketin akıllı telefon pazarındaki gücünü kötüye kullandığını öne sürüyor. Adalet Bakan Yardımcısı Lisa Monaco, “Apple, tüketicileri App Store’a mecbur bırakırken rakiplerini piyasadan uzak tutuyor. Uygulama içi satın alma özelliğini başlatan firma, sektörün gelişimini baltalayarak tüm bir endüstriyi boğmakla suçlanıyor.” dedi.
Apple ise 2020 yılından beri bütün davaları haksız bulduğunu açıklayarak kendisini savunacağını vurguladı.
Davayı kimler destekliyor?
Antitröst araştırmacısı Dina Srinavasan, bu davayı hükümetin Microsoft’a karşı giriştiği çeyrek yüzyıl önceki mücadeleyle karşılaştırdı. “Zorba gibi davranıp öyle olmadığını iddia edenlere karşı mücadeleye girişmek çok büyük önem taşıyor.” dedi. İronik olarak Microsoft’a açılan davanın karşısında da Apple yer alıyordu.
ABD Başkanı Joe Biden, Adalet Bakanlığı ve Federal Ticaret Komisyonu’nu rekabet yasalarını titizlikle uygulamaya çağırmıştı. Hükümetin şirket birleşmelerine yönelik artan denetimi, iş dünyasının bazı liderlerini rahatsız etse de uzun zamandır beklenen bir hamle olarak görülüyor.
Kaliforniya merkezli Apple, iPhone ve diğer popüler ürünleri için oluşturduğu “kapalı sistem” olarak tabir edilen ekosistemle yıllık 400 milyar dolara yakın gelir elde etmişti. Ancak şirketin değeri geçtiğimiz dönemde ciddi oranda düştü. Davanın başarıya ulaşması durumunda Apple, “insanların beklediği teknolojiyi yaratma yeteneğimizi engelleyecek ve hükümeti insanların hayatlarına yön vermesinin önünü açacak tehlikeli bir emsal oluşturacak.” açıklamasında bulundu.
“Apple’da her gün kullanıcılarımızın seveceği ürünler geliştirmek için inovasyon yapıyoruz. Donanımın, yazılımın ve hizmetlerin birbiriyle kesintisiz çalıştığı, mahremiyeti koruyan ve kullanıcılarımıza benzersiz bir deneyim sunan teknolojiler yaratıyoruz.” diyen şirket, davanın rekabetçi pazarlarda öne çıkan ürünlerinden kimliklerini alan Apple prensiplerini hedef aldığını savunuyor.
Apple neden eleştiriliyor?
Apple, kapalı sistemini korumak istiyor ve bunu vazgeçilmez olarak tanımlıyor. Ancak eleştirenlere göre bu tutum, kullanıcılara kişisel verileri üzerindeki kontrolü sunarken Apple’a ciddi kazanç sağlıyor. Davada, Apple’ın bir iPhone için talep ettiği fiyatın sektördeki diğer oyunculara göre iki katından fazla kar marjı uyguladığı belirtiliyor. Ayrıca, internet aramalarından Google’a aktarılan ciddi miktarda ödemeler de eleştiri konusu oldu. Apple’ın uygulama mağazası da tüketicilerden alınan %30’a varan komisyonlar nedeniyle tartışmalara neden oluyor.
Dava, tüketiciler ve işletmeler için olumlu sonuçlar doğurabilir. Şirketlerin, tekellerini kullanarak tüketici çıkarlarını baltalamalarına izin veren düzenlemelerin değişmesi, daha dinamik bir rekabet ortamıyla birlikte inovasyonun artması anlamına gelebilir. Ancak yasal süreçlerin uzaması ve olası temyizlerle birlikte sonucun ne zaman belirleneceğine dair kesin bir tarih vermek mümkün değil.
ChatGPT-5 bu yaz geliyor olabilir
Apple’ın ticari uygulamaları ABD hükümetinin artan baskısı altında. Biden yönetimi, Google, Amazon gibi teknoloji devlerini hedef alan rekabet karşıtı yaptırımlarını sürdürüyor.
Öne çıkan kaynak görseli: Furkan Demirkaya
