Yaklaşık 300 Apple çalışanı, şirketin bazı perakende ve kurumsal çalışanlarının Filistinlilere destek gösteren rozetler, bilezikler veya aksesuarlar taktıkları için disiplin altına alındığını veya “haksız yere işten çıkarıldığını” iddia eden bir açık mektup yayınladı.
Kendisini Apples4Ceasefire olarak adlandıran grup, cumartesi günü Chicago’daki Lincoln Park’ta Apple’ın perakende mağazasının dışında bir protesto düzenlemeyi planlıyor. Geçen hafta Filistin’de Amerika medya kuruluşu ile yayınlanan bir podcast’te grup, Apple mağazasında Filistinli çalışanın Filistinlilere desteğini gösteren kıyafetler ve aksesuarlar giydiği için haksız yere işten çıkarıldığını iddia ediyor. Podcast bölümünde ayrıca mektupta yer alan iddiaları detaylandırıyor ve birden fazla Apple çalışanının yöneticiler tarafından misillemeyle karşılaştığına dair ayrıntılı iddialarda bulunuyor.
Geçen hafta yayınlanan grup mektubu ayrıca Apple CEO’su Tim Cook ve diğer yöneticileri, Hamas’ın 7 Ekim saldırılarına misilleme olarak İsrail’in Gazze’ye saldırısında hayatını kaybeden çok sayıda kişiyi tanımaya çağırıyor. Mektupta, Cook’un Hamas’ın saldırısından iki gün sonra İsrail kökenli Apple çalışanlarına bir e-posta göndererek hayatını kaybeden veya yakınlarını kaybedenlere başsağlığı dilediği belirtiliyor. Yine aynı mektupta “150 günden fazladır İsrail, Filistinli halka şiddet uyguluyor fakat Apple, Filistinli çalışanlar için aynı tür endişeyi dile getiren bir mesaj gönderilmedi.” deniyor.
Apple’dan henüz yanıt gelmedi
İsrail hükümeti, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e yönelik saldırılarında yaklaşık 1.200 kişinin öldüğünü tahmin ediyor. BM geçen hafta Gazze Sağlık Bakanlığı‘nın verilerine dayanarak çatışmalar başladığından beri 32.000‘den fazla Filistinlinin öldüğünü bildirdi.
Apples4Ceasefire kampanyasını düzenlemeye yardımcı olan Seattle’daki bir Apple perakende mağazasında teknik uzman olan Tariq Ra’ouf, mektubu imzalayanların büyük çoğunluğunun Apple’da mağaza çalışanı olduğunu ve birkaç düzine imzacının da ürün yönetimi veya yazılım geliştirme gibi kurumsal rollerde olduğunu söylüyor. Yaklaşık 55 imzacı ise eski çalışan olarak tanımlandı. İmza atanlar Chicago; St. Petersburg; Londra ve Apple’ın ana üssü Cupertino, California dahil olmak üzere dünyanın her yerinden şehirlerden geliyor.
Ra’ouf, “Apple, dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek istediğini söylüyor.” diyor. Ve sözlerine şu şekilde devam ediyor: “Bu, dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için gerçekten bir şeyler yapma fırsatı, tarihi bir fırsat.“
Filistinlilere destek, Apple ve Google çalışanlarını böldü
Apple, en son İsrail-Hamas çatışmasının başlamasından bu yana çalışanlarının yöneticilerine Filistin’e destek vermesini talep eden tek firma değil.
4 Mart’ta 600’den fazla Google çalışanı, düzinelerce çalışan bu konu hakkında protesto düzelendi. Şirketin New York’taki bir İsrail teknoloji konferansına sağladığı sponsorluk fonunu geri çekmesini talep eden bir dilekçeyi imzaladı. Bir Google Cloud yazılım mühendisi, Google’ın İsrail hükümeti ile ‘Project Nimbus’ kapsamındaki çalışmalarına son verilmesi çağrısında bulunarak Google’ın İsrail genel müdürünün konferanstaki konuşmasını yarıda kesti.
Çalışanlar, Nimbus araçlarının kitlesel gözetim yapabildiğini belirttiler. Üstüne üstlük ne Google ne de İsrail hükümeti, Nimbus’un bu amaçla kullanılmadığını yalanlamadı. Protesto eden çalışan, etkinlikten zorla çıkarıldı ve aynı hafta Google tarafından işten atıldı.
Business Insider, Kasım ayında Apple’ın İsrail-Hamas savaşıyla ilgili iç sürtüşmeleri bastırmak için harekete geçtiğini, çatışma hakkındaki Slack gönderilerini sildiğini, Yahudi ve Müslüman çalışanlar için Slack kanallarını “duraklattığını” bildirdi.
Apples4Ceasefire: Apple çalışanlarının iddiaları ve protesto planları
Apples4Ceasefire, podcast bölümünde Apple tarafından Filistinlilere görünür destek gösterdiği için işten çıkarılan Lincoln Park’taki Filistinli satış elemanının Madly Espinoza olduğunu iddia ediyor. Bölümde Espinoza, birden fazla Apple yöneticisine işe giderken kefiye (puşi) takmasının bir sorun olup olmayacağını sorduğunu aktarıyor. Podcast’e verdiği demeçte; “Cevap hayırdı, Apple logomu veya Apple çalışanı olduğumu gösterecek herhangi bir şeyi kapatmadığım sürece” dedi.
Espinoza, birkaç hafta sonra Apple yönetiminin tavrını değiştirdiğini ve artık kefiye takmamasını istediğini iddia ediyor. Espinoza, yönetime defalarca bu politikaları tanımlamasını istediğini ancak herhangi bir yanıt alamadığını belirtiyor.
Podcast’te Espinoza’nın kefiye takmayı bıraktığını ancak yönetimden onay aldıktan sonra bunun yerine Filistin yanlısı takılar taktığını söylüyor. Espinoza, onay aldığını ve işteki davranışları veya performansı hakkında daha fazla yazılı uyarı almadığını söylüyor. Espinoza, bu olaylardan sonra işten çıkarılma nedeni ile ilgili şirketin açıklayıcı bir sebebi olmadığını savunuyor.
Apples4Ceasefire organizatörü Ra’ouf, bu sıralarda Lincoln Park mağazasındaki birçok kişinin de Filistinlilere destek gösteren takılar takmaya başladığını, siyah-kırmızı-yeşil (karpuz) bileklikler veya “Özgür Gazze” gibi ifadelerle süslenen takılar taktıklarını söylüyor. Ra’ouf, Espinoza’nın işten çıkarılmasından kısa bir süre önce, yaklaşık 40 Lincoln Park çalışanının bileklikleri taktıkları için yönetim tarafından sözlü olarak azarlandığını belirtiyor.
“Palestine in America” dergisinin haberine göre Espinoza 6 Mart’ta kovuldu. Espinoza, işten çıkarılma belgelerinde bir neden belirtilmediğini iddia ediyor ancak podcast’te yer aldığı bölümde yönetimin sözlü olarak eylemlerinin “fazla siyasi” olduğunu ve “zararlı bir ortam” oluşturduğunu söylediğini ileri sürdü.
Podcast bölümünde birkaç mevcut ve eski Apple çalışanı da konuşuyor veya alıntıları yer alıyor. Kimliği açıklanmayan bir kişi, mağaza satış alanında çalışmayan, California merkezli bir Apple çalışanı olduğunu söylüyor. Bu kişi, Apple yönetiminin ona kefiyesini takmaması talimatı verdiğini iddia ediyor.
Çalışan, “Kefiye takıyordum. Market liderim ile insan kaynakları tarafından kültürel giysimi hiçbir şekilde takmama izin verilmediği, hitap ettiği siyasi duruş ve iklim nedeniyle giyilmesinin güvenli olmadığı söylendi.” diyor. Kefiyesini molalarda veya öğle yemeğinde bile takmasına izin verilmediğini dile getiren çalışan, “Bana sadece işe gidip gelirken takabileceğim söylendi.” diyor.
Teknoloji şirketleri, dünya çapındaki siyasi meseleler söz konusu olduğunda çalışanlarının aktivizmiyle gitgide artan bir şekilde karşı karşıya kalıyor. İsrail – Filistin çatışması, özellikle tutkulu tepkileri ortaya çıkaran bir mesele. Bu gibi durumlarda şirketler, hassas bir denge kurmak zorunda kalıyor: çalışanlarının ifade özgürlüğü ile kuruluşun tarafsız kalma arzusu arasında bir yol bulmak.
Apple, bu dengeyi kurmakta zorlanan şirketlerden biri olarak öne çıkıyor. Şirket, İsrail ile ilgili konularda çalışanlarının aktivizmini hoşgörürken, Filistin ile ilgili konularda benzer bir hoşgörü göstermediği görülüyor. Bu durum, Apple’ın tarafsız kalmadığı ve İsrail’e daha yakın bir siyasi duruşa sahip olduğu algısını yaratıyor.
ChatGPT: Arama motoru mu, sohbet botu mu?
Apple gibi dev teknoloji şirketlerinin siyasi tarafı olmaması gerektiği savunulabilir. Bu şirketler, artık bütün dünyaya hizmet ediyor ve bir siyasi tarafı seçmek, şirket için de bölünmelere sebep oluyor. Bu durum, şirketin küresel pazardaki konumunu zayıflatabilir ve çalışanlar arasında huzursuzluğa yol açabilir.
Öne çıkan kaynak görseli: Furkan Demirkaya
