TPP yani Trans-Pacific Partnership (Pasifik Okyanusu’na kıyısı olan ülkelerin ekonomik anlaşmaları) diye bir bela çıktı başımıza son günlerde. SOPA’ydı, PIPA’ydı derken, banka hesabı milyarlarca dolarla dolu olan açlar “daha da, daha da” diyorlardı; iki kez malup oldular ve güreşe doymadılar. Son girişimleri ise TPP…
Wikileaks’ten sızan belgenin bizi ilgilendiren kısmı ise bugünlük telif hakları
150 kusür şirket, bu TPP’nin gerçekleşmesini istiyor. Zira mutlu etmek istedikleri hisse sahipleri var.
O hâlde, let’s fucking do this!
Madde QQ.G.17: Adil kullanım
ABD’de halk diliyle Parody Law (Makara Kanunu) diye bir kanun var. Örneğin Dumb Starbucks diye bir kahveci açabiliyor, Star Whores diye porno çekebiliyor, NOT GTA V diye oyun yapabiliyorsun. Bu sadece makarayla kalmıyor; eğitim (araştırma), inceleme ve haber naklinde de telif hakları işlemiyor. Yani işlemiyor derken, bir yazılımı korsan kullanmaktan da bahsetmiyorum.
Şimdi bu kanun esnetilip göreceli hâle getiriliyor. Pasifik kıyısındaki her ülke buna uymak zorunda değil. Yani bir oyun videosu çekip ‘berbat bir oyun, almayın sakın” dersen, firma sana oyununda oluşan görüntüler kullandığın için DMCA isteği gönderip, videonu indirebilir. Hatta hüküm bile giyebilirsin.
Madde QQ.G.6: Telif Hakkı süresinin uzatılması
Telif haklarının geçerli olduğu süreler var. Örneğin bugün bir Beethoven eserini piyanoyla çalıp CD’ye basabilir ve eser seninmişçesine satabilirsin. Bu olay, Mickey Mouse’un başına gelmesin diye kıçını yırtan Disney, sürekli lobicilik yaparak bu süreyi uzatmaya çalışıyordu. Günümüzde ABD’de sanatçının ömrü + 70 yıl.
Telif haklarına bu kadar uzun süre biçilmesinin sebebi, başta sanatçı ve bir nesil sonraki ailesinin de yapılan işten maddî olarak faydalanması amaçlanıyordu. Yani bir şirketin sonsuza kadar o telif hakkına sahip olması değildi. ABD’de telif hakları ilk başta 20 yıldı, sonra 56 yıl oldu, sonra sanatçının ömrü +50, ve son olarak da +70 oldu. TPP’nin kötü yanı ise, Pasifik’teki ülkelerin hepsine bunu dayatması. Zaten dünyanın ilk oyunu 1972’de yapılan Pong’du. Telif hakkının düşmesine çok var ama yine de haberin olsun diye böyle bir şeyin varlığından bahsedeyim dedim.
Madde QQ.G.8: Ticarî sızıntılara ciddi cezalar
Edward Snowden gibi ıslıkçılara karşı düzenlendiği çok belli bir madde. Bir bilgisayar sistemindeki verilerin izinsiz olarak alınmasına ciddi hükümler istiyor. Piyangonun sana vurması için Snowden olmana gerek yok. Örneğin gazetecisin, çıkmamış bir oyun hakkında izinsiz yazdın, hapse gireceksin. Örneğin standart bir oyuncusun, oyun internete raf tarihinden önce düştü, korsan indirdin oynadın, internette hakkında yazdın, suçlusun.
Tabii gazeteciyken bir oyunu önceden incelemiş olman sonrası sana dava açacak oyun firması kendi mezarını kazıyor olacak ama günümüzde Ubisoft, Activision ve EA gibi firmalar var. Zaten o mezarda yatıp kalkıyorlar.
Bölüm I: DMCA indirme istekleri
MAdde QQ.H.11’den hemen sonra gelen bu bölümde korsan düşünülmüş olsa da, önüne gelenin DMCA isteği gönderebilmesi sayesinde işler karışacak, zira bu anlaşma, internet servis sağlayıcıların bu isteklere biat etmesini ve hak ihlali yapanın bilgilerinin paylaşmasını gerektiriyor. Yani kameranı tripod’a koyup ‘bakın ne güzel dans edeceğim’ derken kafana dolap deviren bir dansözsen ve bu video her yerde dolaşıyorsa, bunun ‘üreticisi’ olarak her yere DMCA indirme isteği gönderebileceksin. Ne âlâ memleket.
Madde QQ.G.10: DRM kırmak/kırılmışı kullanmak suç
Düşün, yasaklı sitelere girmek için VPN kullanıyor, DNS değiştiriyorsun. Ya bir gün bunlar da suç hâline gelirse? 🙂 (Karpuz kabuğu düştü)
Korsan bir oyunu paylaşman suç, tamam, ama kırılmışı kullanman da artık suç olacak. Oyunlarını yasal yollardan edinen biriysen bile seni ilgilendiren kısımları var.
a) Oyunlarını orijinal alıp, DVD/Bluray sürücü sesine dayanamayıp ya da diskin eskimesin diye çipli konsol kullanıyorsundur;
b) İngilizce bilmiyorsundur ve bazı korsan grupların dosyaları ‘kırmasını’ istiyorsundur. (Bu sayede şifrelenmiş metin dosyalarına erişilebilir, altyazı hazırlanabilir ve kırılmış oyun bu metinleri tanıyabilir)
c) 1999 yılında çıkmış, ‘hayatımın oyunu’ diyebileceğin bir oyunu günümüz oyunlarıyla bir hâle getiren grafik modları yayımlanmıştır ve sen bundan faydalanmak istiyorsundur;
d) Emülatörlerle eski konsol oyunlarını oynamayı seviyorsundur (archive.org);
e) Veri madencilerinin, sana DLC (indirilebilir içerik) diye, üzerine emek verildiği algısı yaratılan verinin zaten diskte olmasını ve oyunun çıkışından bir hafta sonra ayrı olarak fahiş fiyatla satılmasını ortaya çıkarmasını önemsiyorsundur…
Bunlar artık suç olacak…
En kötüsünü sona sakladım:
Madde QQ.H.4, QQ.H.5: Hapis ve para cezası
Telif hakkı ihlalinde önden belirlenmiş/içtihadî (Napster vs.’deki milyon dolarlık cezalar) uygulanacak, bunlara ek olarak hak sahibinin ekstra zarar göstermesi de mümkün. Yakalanma durumunda ihlal eden materyalin imhası yanında, bu işlemde kullanılan cihaz da yok edilebilecek. Bu anlaşmaya imza atan bir ülkede, desteklenmeyen bir dildeki oyun yüklü dizüstü bilgisayar, suç aleti hâline gelecek. Bu cezalar ise ticarî büyüklüktelerse (onun nereden başladığına dair bir veri yok fakat satmaktan bahsediyorlardır diye tahmin ediyorum) cezalar daha da artacak.
ÖZET GEÇ: “Pasifik’e kıyımız yok, Asya/Avrupada’dayız, bizi niye ilgilendirsin?”
- Bozuk hâlde gelen bir oyuna dışardan mod yükleyemeyecek/düzeltemeyeceksin zira bu ülkelerde yaşayan insanlar bunları yapamayacak neyse ki Çin ve Rusya bu ülkelerden değil hatta Kanada’nın çıkacağı söyleniyor
- Nerede yaşadığına bakılmaksızın YouTube’e yüklediğin, firmanın sevmeyeceği bir video DMCA ile düşürülebilir, hesabın silinebilir. YouTube’den para kazanıyorsan reklam gelirin kısılabilir
- Bunlar güçlü şirketler, bu kanunların ülkemize gelmeyeceği garantisini bize kimse veremiyor, Avrupa ve Amerika arasında şu an TTIP var; aynı anlaşmanın laciverti…
- Türkçe altyazıyla aklını çeldim, sana boşa gaz vermiş gibi oldum ama her ne kadar oyunlarını amatör altyazıyla oynayabilecek olsan da bu anlaşmaya imza atan bir ülkeye ayak basarsan, yanındaki dizüstüde bu oyun varsa, bir suç aletiyle gezdiğini unutma
Böyle…
