Center for Democracy and Technology (CDT) tarafından yapılan yeni bir anket, ABD’deki lise öğrencilerinin yaklaşık her beşinden birinin kendisinin veya tanıdığı birinin romantik ilişki kurmak amacıyla AI sohbet botu kullandığını söylediğini ortaya koydu. Araştırma, 1.000 öğrenci, 1.000 ebeveyn ve 800 öğretmenle yapıldı. Bulgular, AI araçlarının gençlerin kişisel yaşamlarında sessizce bir “eşlikçi” rolü üstlendiğini gösterdi ve bu kullanımın kapsamına dair yeni sorular doğurdu.
Öğrenciler duygular, arkadaşlıklar veya ruh sağlığı hakkında konuşmak için AI’a sıkça yöneliyor. Ankete katılan öğrencilerin neredeyse yarısı bu konularda AI ile sohbet ettiklerini bildirdi. Birçok genç, bir ebeveyne veya arkadaşına açılmaktan ziyade bir sohbet botuyla konuşurken kendini daha güvende hissettiğini belirtti.
Ebeveyn tarafında ise bilgi boşluğu dikkat çekti. Ebeveynlerin yaklaşık üçte ikisi, çocuklarının AI’ı nasıl kullandığına dair hiçbir fikir sahibi olmadığını ifade etti. Araştırmacılar, AI’ın empatiyi taklit edebilse de gerçek bir anlayış veya bakım sunmadığını vurguluyor ve gençlerin bir kişiyle değil, programlanmış sınırlı bir araçla etkileşime girdiğini hatırlatıyor.
Okullarda AI kullanımı yaygınlaştı. Öğretmenlerin ve öğrencilerin yaklaşık %85’i geçen eğitim-öğretim yılında AI araçlarını kullandığını söyledi. Sınıfta AI’a daha sık başvuran öğrencilerin, duygusal veya kişisel nedenlerle de bu sistemlere yönelme olasılığı daha yüksek çıktı.
Bu tablo, iletişim, empati ve eleştirel düşünme gibi beceriler üzerindeki olası etkiler hakkında öğretmenleri ve ebeveynleri endişelendiriyor. Düzenli sohbet botu kullanımının yüz yüze iletişimi zayıflatabileceği belirtiliyor. Eğitsel amaçla tanıtılan araçların, okul dışında farklı ve hassas alanlara kayması riskine işaret ediliyor.
Ruh sağlığı uzmanları, bazı sohbet botlarının güvenlik protokollerini ihlal edebildiğini ve sorun yaşayan gençlere tehlikeli öneriler verebildiğini bildiriyor. Bazı sistemler, öz zarar vermeyi teşvik eden yanıtlar üretti veya yeme bozukluklarına uygun diyet ipuçları verdi. Bazı botlar romantik partner rolüne “girdi” ve gençlerle bu çerçevede konuştu.
Çevrimiçi istismar riski de büyüyor. Öğrencilerin %36’sı, sınıf arkadaşları hakkında AI ile üretilmiş deepfake içerikler duyduğunu söyledi. Bu vakaların bir kısmında, intikam veya zorbalık amacıyla uydurma müstehcen fotoğraflar kullanıldı.
CDT, ebeveynler için güvenlik önerileri de paylaştı:
- Konuşmayı erken başlatın: Çocuğunuza AI’ı nasıl kullandığını sakin ve meraklı bir dille sorun.
- Net sınırlar koyun: Online ortamda nelerin paylaşılabileceğini konuşun; sohbet botlarının sır saklamadığını ve insan ilişkilerinin yerini alamayacağını açıklayın.
- Ebeveyn araçlarını bilinçli kullanın: Cihaz ve uygulamalardaki AI etkinliği izleme ve sohbet geçmişi ayarlarını öğrenin.
- Gerçek bağları teşvik edin: Offline etkinlikleri, sosyal buluşmaları ve aile zamanını destekleyin.
- Güncel kalın: CyberGuy.com gibi güvenilir kaynakları ve yerel okul district’inin teknoloji yönergelerini takip edin.
Makale, ebeveyn ve öğretmenler için farkındalığın belirleyici olduğunu vurguluyor. AI okuryazarlığını, sadece komut yazmaktan ibaret görmemeyi; duygusal farkındalık ve çevrim içi güvenliğin de öğretilmesini öneriyor. Öğrencilerle bu sistemlerin nasıl çalıştığı ve nerede yetersiz kaldığı hakkında açık konuşmalar yapılmasını ve AI’ın “samimi” görünse de gerçek bir arkadaş olmadığının hatırlatılmasını istiyor.
Yazıda, AI’ın gençlerin öğrenme, konuşma ve ilişki kurma biçimlerini dönüştürdüğü ifade ediliyor. Başlangıçta bir çalışma aracı olarak görülen sistemlerin birçok genç için duygusal bir çıkış noktasına dönüştüğü belirtiliyor. Ebeveynler, eğitimciler ve teknoloji şirketlerinin, çocukların AI’ı bir araç olarak görmesine yardımcı olma sorumluluğunu paylaştığı vurgulanıyor.
Okurlardan, “Bir gencin duygusal destek veya aşk için bir AI sohbet botuna yönelmesine siz rahat eder miydiniz?” sorusuna yanıtlarını paylaşmaları istendi ve görüşlerin Cyberguy.com üzerinden gönderilebileceği belirtildi.
