Yeni kablosuz iletişim standardı Wi-Fi 6 (802.11ax), var olan ağları rahatlatırken çok daha fazla istemci bağlantısını olanaklı kılıyor. Ancak yüksek fiyatlı ekipmanlar sebebiyle hemen geçiş yapmak mantıklı mı, değerlendirdik.
Bir süredir yaygınlaşmaya çalışan ve Wi-Fİ 5 olarak da bilinen 802.11ac standardına yenilikler getiren Wİ-Fi 6’lı cihazlar da piyasaya çıkıyor.
Kapsama alanı, 2,4 ve 5 GHz bantlarını daha iyi kullanabilme ve çoklu giriş çıkış (MIMO) antenleriyle daha yüksek hıza erişmek mümkün.
Çok kullanıcılı teknolojiler
Yüksek trafikli kablosuz ağlarda yakında bu standardı görmeye başlayabiliriz, zira 802.11ac’deki Ortogonal Frekans Bölümlü Çoklu Erişim (OFDMA), 802.11ax’te yerini bunun çok kullanıcılı hâli olan MU-OFDMA’ya bıraktı. Kablosuz ağ sinyalini daha iyi bölen bu yeni teknoloji, çok kullanıcılı ortamlardaki gecikme süresini de kayda değer oranda düşürebiliyor.
Wi-Fi 6 ve MU-OFDMA var olan alt taşıyıcıları dört katına çıkarak aynı anda 64 yerine 256 bağlantıya izin veriyor. 802.11ax standardı, alt taşıyıcıları kaynak ünitelerine (RU) ya da aynı anda birden fazla istemcinin kablosuz ağda haberleşmekte kullandığı alt kanallara göre bölüyor.
Yüksek bant genişliği gerektiren uygulamalar için 1024-QAM modu var olan bant ve kanalların daha iyi kullanımını sağlıyor. Bu sebeple azami bant genişliği düşük radyasyon ortamında güçlü bir sinyale ihtiyaç duyuyor. 1024-QAM ideal olarak 256-QAM’ye göre yüzde 20 daha yüksek hız getiriyor.
Teoride 1,2 Gbit/sn mümkün
Wi-Fi uygulamaları için elbette bölünmesiz iletim çok daha uygun ama bu durumda da performans yönlendiriciyle mesafeye bağlı olarak ciddi şekilde düşüyor. Hatta verileri bölmeyen bir iletim için yönlendiricinin yanında olmanız gerekiyor. Son kullanıcı cihazları çok sayıda istemciye geniş miktarda veri aktarmaya odaklanacağından, 8×8 MIMO anten teknolojisi mobil olmayan platformlar için uygun. Akıllı telefonlar ya da bazı dizüstüler en fazla 2×2 anten teknolojisine sahipler.
Dört kat fazla cihaz desteği
802.11ac standardına kıyasla Wi-Fi hızı büyük oranda değişmese de, erişim noktasına olan çok sayıda bağlantıda yük dengelenmesi daha iyi gerçekleştirilebiliyor. Var olan yongaların çoğu henüz 8×8 MU MIMO ile uyumlu değil.
Tüketici cihazları MU-MIMO’ya henüz hazır değil
Tüketici cihazlarında ise durum daha kötü, henüz hazır cihaz yok gibi. Qualcomm’un Snapdragon 855 işlemcisi 802.11ax standardının bazı özelliklerini destekliyor. Ancak standardın final sürümü ortaya çıkmadan 855 hazırlandığı için Wi-Fi 6’nın tüm özellikleri desteklenmiyor.
Cihazlara bakıldığında Samsung’un Galaxy S10 ve S10+ modelleri ax standardına uyumlu. HP de Omen 15 dizüstü bilgisayarı ile isteğe bağlı olaran 11ax WLAN bağlantısını destekliyor. Şunu da söylemeden geçmeyelim; her iki üretici de 2×2 MU MIMO bağlantıya olanak sağlıyor.
Bir diğer gelişme de Wi-Fi 6 üzerinde iki yakın kablosuz ağ kanalının çakışmasının önlenmesi tarafında olmuş. Bu yaklaşım 2,4 ve 5 GHz ağlarının ikisi için de geçerli.
802.11ax’li ilk yönlendiriciler hız işini biraz abartmış olabilir
802.11ax standardını destekleyen ilk yönlendiriciler CES 2018’de karşımıza çıkmıştı. 6.000 Mbit/sn hızına kadar ulaşabilen modeller görücüye çıksa da, bunları kullanabilecek cihazların olup olmayacağı soru işareti.
Testlerde istemci-sunucu arasında 11 Gbit/sn hızına kadar çıkıldığı görüldü ama bu da laboratuvar ortamında yapılan testlerde mümkün. 802.11ax standardı, gelişmiş güvenlik özellikleri de getirmiyor ancak üreticilerin büyük bölümü yeni yönlendiricilerinde WPA3 desteği sunuyor, bu da kablosuz ağdaki güvenliği sağlamak için şimdilik yeterli seviyede.
Akıllı telefonlarda kafa karışıklığı yaşanmayacak
Wi-Fi Birliği de kafa karışıklığını önlemek için akıllı telefonların kutularında ve tanıtımlarında Wİ-Fi 4, Wi-Fi 5 ve Wİ-Fi 6 ibarelerinin kullanılmasını istedi, ancak uygulamaya geçilmedi.
Streaming konusunda Google, Apple ve Miracast’e rakip
Video tarafına baktığımızda WiGig olarak bilinen 802.11ad standardı da Google Chromecast, Miracast ve Apple AirPlay ile doğrudan rekabet halinde. Buradaki büyük avantaj inanılmaz yüksek bant genişliği elbette, zira sadece kablosuz video aktarımını yüksek çözünürlükte yapmakla kalmıyor, genel veri aktarımını da hızlandırıyor. 60 GHz bantı kullanımı burada faydalı ama cihazlar azami 10 metre mesafe ile sınırlanıyor. Yine de bunlar yönlendiriciye yakın ev eğlence cihazları için fazlasıyla yeterli.
Yeni ev eğlencesi cihazlarının doğuşuna yol açabilir
Yakında Google ve Apple harici üreticilerin bu standardı destekleyen rakip ev eğlence ürünleri, internetten video hizmetlerini destekleyen cihazlarını görürsek şaşırmayacağız.
Ufukta hangi kablosuz standartlar görünüyor?
802.11ay standardının hazırlanmasıyla ad-WLAN yani cihazlar arası özel kablosuz ağ bağlantısı da önemli gelişmelere sahne olacak. Birkaç yüz metre içinde yüksek bant genişliği sunabilecek olan 802.11ay standardı, şimdilik maalesef özel uygulamalar için uygun gözüküyor. Bunun başlıca sebebi de duvarlar, ağaçlar gibi iç ve dış mekandaki fiziksel engeller yaşanması. Böyle bir durumda önemli performans kayıpları yaşadığından özel kurumsal uygulamalar için daha uygun.
Bu yazı “Dünya Wi-Fi 6’ya hazır mı?” başlığıyla Digital Report dergisinin 3. sayısında yer almıştır.