Petrol, dünyanın birincil enerji kaynağıdır ve aşağıda 2022 itibariyle dünyanın en büyük petrol üreticilerini sizler için derledik. Petrol şirketleri, ulaşım ve sanayiyi güçlendirmek için her gün milyarlarca varil petrol ürünü teslim ediyor. Ancak, halkın iklim değişikliği konusundaki endişeleri ve karbon bazlı yakıt kullanımını azaltma çabaları çok az etki yarattı.
Dünyanın önde gelen petrol şirketlerinin çoğu, Covid-19 sayesinde 2021’de oldukça yükselmişti. 2022’deki Rusya-Ukrayna Savaşı da fiyatları yükselttiğinden, trend 2022 için değişmeyecek gibi görünüyor.
Dünyanın en büyük petrol üreticileri (2022)
12 aylık gelire göre en büyük 10 petrol üreticisi (rafinericiler ve ham petrol üreticileri) aşağıda gösterilmiştir. Listede Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Çin, Birleşik Krallık ve Fransa’dan şirketler yer alıyor. Liste, Saudi Aramco hariç, doğrudan veya ADR’ler aracılığıyla yalnızca Amerika Birleşik Devletleri veya Kanada’daki kamuya ait firmaları içermektedir (ADR’ler, yabancı hisse senetlerini kolayca satın almayı mümkün kılar). Bazı şirketler kazançlarını altı ayda bir bildiriyor, bu nedenle toplanan tüm veriler 24 Şubat 2022’ye ait olduğundan rakamlar güncelle değerlere karşı değişiklik gösterebilir.
1. Saudi Arabian Oil Co. (Saudi Aramco) (Tadawul: 2222)
- Gelir (TTM): 1,3 trilyon dolar
- Net Gelir (TTM): 330,3 milyar dolar
- Piyasa Değeri: 7,5 trilyon dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: %17.4
- Değişim: Tadawul
Aramco, çeşitli sektörlerde dünyanın en güçlü ve kârlı şirketlerinden biridir ve aynı zamanda gelir açısından dünyanın en büyük enerji işidir. Bu listede Amerika Birleşik Devletleri’nde listelenmeyen tek kurumdur.
Dünyanın en büyük ikinci rezervine erişimi ve tek Suudi ham petrol üreticisi olan Saudi Aramco, Suudi Arabistan’ın yanı sıra ABD, Çin, Japonya, Hindistan ve Güney Kore’de kapsamlı rafineri operasyonlarına sahip. Riyad’ın Tadawul Menkul Kıymetler Borsası’ndaki 2019 halka arzında firmadaki yüzde 1,5 hisse halka arz edildi.
2. PetroChina Co. Ltd. (PTR)
- Gelir (TTM): 367 milyar dolar
- Net Gelir (TTM): 13 milyar dolar
- Piyasa Değeri: 95,8 milyar dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: %50,7
- Borsa: New York Menkul Kıymetler Borsası
Devlete ait China National Petroleum Corporation, dünyanın önde gelen petrol ve gaz üreticisidir.
PetroChina, hem devlet hem de özel mülkiyete sahip bir kuruluş olan China National Petroleum Corporation’ın borsada işlem gören birimidir. PetroChina, 1999 yılında kurulmuş ve petrol, gaz ve petrokimya ürünlerinin araştırılması, üretimi ve satışı ile uğraşan büyük bir Çin merkezli şirkettir. PetroChina, dünyanın en büyük petrol şirketlerinden biridir.
3. China Petroleum & Chemical Corp. (SNP)
- Gelir (TTM): 353.2 milyar dolar
- Net Gelir (TTM): 14,3 milyar dolar
- Piyasa Değeri: 62,3 milyar dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: -%3.6
- Borsa: New York Menkul Kıymetler Borsası
China Petroleum & Chemical, çeşitli petrokimya ve petrol ürünlerinin üreticisi ve dağıtıcısıdır. Firmanın ürünleri arasında benzin, dizel, gazyağı, sentetik kauçuk ve reçineler, jet yakıtı ve kimyasal gübreler bulunuyor. Genellikle Sinopec olarak anılan China Petroleum & Chemical Corporation, dünyanın en büyük ham petrol üreticisi, doğal gaz ve petrokimya şirketlerinden biridir.
4. Exxon Mobil Corp. (XOM)
- Gelir (TTM): 280.4 milyar dolar
- Net Gelir (TTM): 23 milyar dolar
- Piyasa Değeri: 325,4 milyar dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: %47,2
- Borsa: New York Menkul Kıymetler Borsası
ExxonMobil, petrol ve doğal gaz arama, üretim, ticaret ve nakliye alanlarında faaliyet gösteren çok uluslu bir enerji şirketidir. Petrol ve doğal gaz araştırır, üretir, ticaretini yapar, nakleder ve satar. Kömür ve mineral prosesleri yoluyla elektrik üretiminde de rol oynar. Yakıt, yağlar ve diğer petrol türevi kimyasallar, Exxon Mobil’in ürettiği ürünlerden sadece birkaçını oluşturuyor.
Exxon Mobil, Suudi Aramco’nun ardından piyasa değeri açısından dünyanın en büyük ikinci petrol şirketidir.
5. TotalEnergies SE (TOT)
- Gelir (TTM): 184,6 milyar dolar
- Net Gelir (TTM): 16 milyar dolar
- Piyasa Değeri: 146.4 milyar dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: %27.5
- Borsa: New York Menkul Kıymetler Borsası
Total, petrol, doğal gaz ve düşük karbonlu elektrik araştıran ve üreten Fransız merkezli bir şirkettir. 2012’de Exonera, petrokimya ürünlerini de rafine etti ve üretti. Firmanın Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri ve Afrika’da birçok varlığı var.
Şirket, sektörün geri kalanı gibi, petrokimya ürünleri de rafine ediyor ve üretiyor. Firma, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri ve Afrika genelinde benzin istasyonlarının sahibi ve işletmecisidir. Total, çoğu rakibi gibi, aynı zamanda petrol ve gaz işinin aramadan satışa kadar tüm aşamalarında yer alan entegre bir enerji şirketidir.
6. BP PLC (BP)
- Gelir (TTM): 157,7 milyar dolar
- Net Gelir (TTM): 7,6 milyar dolar
- Piyasa Değeri: 101.6 milyar dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: %34,6
- Borsa: New York Menkul Kıymetler Borsası
İngiliz petrolü devi BP, petrol ve petrokimya arama, üretim ve dağıtım alanlarında faaliyet gösteriyor. Firma, asetik asit, etilen, polietilen ve tereftalik asit gibi petrol kimyasallarını rafine eder ve satar. BP ayrıca güneş enerjisi sektöründe de bulunuyor.
7. Chevron Corp. (CVX)
- Gelir (TTM): 155.6 milyar dolar
- Net Gelir (TTM): 15.6 milyar dolar
- Piyasa Değeri: 261.3 milyar dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: %42,8
- Borsa: New York Menkul Kıymetler Borsası
Chevron, hem yukarı hem de aşağı akış operasyonlarında yer alan entegre bir petrol firmasıdır. Yukarı akış bölümü, petrol ve doğal gazın araştırılması ve üretimi ile ilgilenirken, alt işlemler rafinaj, nakliye ve pazarlamayı kapsar. Chevron, kimyasal ve madencilik operasyonlarının yanı sıra teknolojik araştırma gibi enerji dışı faaliyetlerde de yer alıyor.
8. Marathon Petroleum Corp. (MPC)
- Gelir (TTM): 120 milyar dolar
- Net Gelir (TTM): 9,7 milyar dolar
- Piyasa Değeri: 46,6 milyar dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: %40,7
- Borsa: New York Menkul Kıymetler Borsası
Marathon, ham petrolün çeşitli rafine ürünlere dönüştürülmesinde uzmanlaşmış bir firmadır. Firma, petrol ürünlerini Amerika Birleşik Devletleri’nde rafine eder ve dağıtır.
Marathon, binlerce kilometrelik petrol boru hatlarının sahibi veya kiracısıdır. Marathon, Speedway perakende zincirini 2021’de 21 milyar dolara 7 Eleven’ın sahibi Japon Seven & i Holdings’e sattı. Firma, ABD merkezli en büyük petrol şirketlerinden biri olarak öne çıkıyor.
9. Valero Energy Corporation (VLO)
- Gelir (TTM): 114 milyar dolar
- Net Gelir (TTM): 930 milyon dolar
- Piyasa Değeri: 35.3 milyar dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: %19,9
- Borsa: New York Menkul Kıymetler Borsası
Valero, esas olarak Körfez Kıyısı, Kanada ve Birleşik Krallık’ta bulunan 12 rafinerisi ile Amerika Birleşik Devletleri’ndeki büyük bir ham petrol rafinerisidir. Aynı zamanda yakıt boru hatlarını, terminalleri ve 12 etanol tesisini de işletmektedir.
10. Phillips 66 (PSX)
- Gelir (TTM): 111.5 milyar dolar
- Net Gelir (TTM): 1,3 milyar dolar
- Piyasa Değeri: 36,8 milyar dolar
- 1 Yıllık Son Toplam Getiri: %2.8
- Borsa: New York Menkul Kıymetler Borsası
ABD merkezli rafineri Phillips 66, yakıt boru hatları ve depolama tesislerinin yanı sıra ABD ve Avrupa’da 13 rafineri işletiyor. En büyük petrol şirketlerine meydan okumamakla birlikte, dünya genelinde 30’a yakın farklı tesis ve ABD’de iki araştırma merkezine yaptığı yatırımlarla kimyasallar girişiminde %50 hisseye sahip olmasıyla öne çıkıyor.
En çok petrol üreten ülkeler
Bir ülkenin petrol endüstrisinin belirli bir süre içinde topraktan çıkardığı ve inert madde veya safsızlıklar için filtrelediği ham petrol miktarı (varil cinsinden ölçülür) ham petrol üretimi olarak bilinir. Ham petrol, genellikle tarih öncesi bitki materyali olan, toprağın bitki örtüsünden çıkarılan karmaşık bir hidrokarbon karışımıdır. Sarıdan siyaha kadar çeşitli renklerde gelir ve son derece çeşitli yoğunluk ve viskozitelere sahiptir.
Benzin, jet yakıtı, dizel ve ısıtma yağlarının tümü, dünya petrolünün çoğunu üretmek için ham petrolden rafine edilir. Bu, ham petrolü tartışmasız günümüz dünyasının en önemli doğal kaynaklarından biri haline getiriyor. Yollar için asfalt gibi ağır petrol ürünleri, sabunlar ve deterjanlar için petrol jölesi gibi yağlama yağları ham petrolden yapılır.
Suudi Arabistan ve Venezüella gibi devlerden daha az toplam petrol rezervine sahip olmasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri 2018’de Rusya ve Suudi Arabistan’ı geçerek dünyanın en üretken ham petrol üreticisi haline geldi ve bu trendi 2022 için de sürdürüyor.
| Ülke | Varil ile petrol üretimi | |
|---|---|---|
 Amerika Birleşik Devletleri | 11.567.000 | |
 Rusya | 10.503.000 | |
 Suudi Arabistan (OPEC) | 10.225.000 | |
 Kanada | 4.656.000 | |
 Irak (OPEC) | 4.260.000 | |
 Çin | 3.969.000 | |
 İran (OPEC) | 3.110.275 | |
 Birleşik Arap Emirlikleri (OPEC) | 2.954.000 | |
 Brezilya | 2.852.000 | |
 Kuveyt (OPEC) | 2.610.000 |
Petrol rezervi en fazla olan ülkeler
- Venezuela – %18,2
- Suudi Arabistan – %16.2
- Kanada – %10,4
- İran – %9.5
- Irak – %8,7
- Kuveyt – %6.1
- Birleşik Arap Emirlikleri – %5,9
- Rusya – %4.8
- Libya – %2.9
- Nijerya – %2.2
