Bugün yeni kurulan küçük işletmeler geleneksel bir bankayla hiç etkileşime girmeden e-ticaret veya muhasebe platformları üzerinden bir mevduat hesabı açabiliyor, bir banka kartı sipariş edebiliyor ve finansman ihtiyaçlarının çoğunu karşılayabiliyorlar. Bu platformların işletmecileri genellikle bankalar değil, bankalar ve teknoloji sağlayıcıları ile ortaklık yapan yazılım şirketleri oluyor. Bankalar, teknoloji sağlayıcıları ve finansal platformlar arasındaki bu yeni ortaklık biçimi, gömülü finans devriminin temelini oluşturuyor.
Gömülü finansın ilk kullanım alanları ticaret ve bankacılığın kesiştiği noktada yer alan ödeme sistemlerinde kendisini gösterdiği için gelecek vadeden gömülü finans sağlayıcılarının büyük bir kısmı da ödemeler sektöründen çıkıyor.
McKinsey’in açıkladığı verilere göre gömülü finans sektörü 2021 yılında yalnızca ABD’de 20 milyar dolar gelire ulaştı. Önümüzdeki üç ila beş yıl içinde pazar büyüklüğünün iki katına çıkacağı tahmin ediliyor. Ortada duran büyük fırsata rağmen çok sayıda banka, ödeme sağlayıcı, fintek girişimi ve hatta yatırımcı gömülü finansın sahip olduğu potansiyelden pek de haberdar değilmiş gibi görünüyor.
McKinsey verilerine göre 2021’de 20 milyar dolar gelire ulaşan gömülü finans, 5 yıl içinde pazar büyüklüğünü iki katına çıkaracak.
Gömülü finans nedir?
Gömülü finans, basitçe ifade etmek gerekirse finansal bir ürünün finansal olmayan bir müşteri deneyimine veya platformuna yerleştirilmesidir. Bu aslında kendi başına yeni bir şey değildir. Banka dışı kuruluşlar on yıllardır perakende zincirlerinde, süpermarketlerde ve havayollarında özel etiketli kredi kartları aracılığıyla finansal hizmetler sunuyorlar. Gömülü finansın diğer biçimleri arasında en yaygın olanı beyaz eşya perakendecilerinde ve otomobil galerilerinde müşterilere sunulan tüketici kredileri olarak karşımıza çıkıyor. Bu gibi düzenlemeler, bankaların müşterilere ulaşması için yeni bir kanal işlevi görüyor.
Yeni nesil gömülü finansı bu kadar güçlü kılan şey ise finansal ürünlerin kullanıcıların günlük olarak etkileşimde bulunduğu dijital uygulamaların arayüzlerine entegre edilmesidir. Müşteri sadakat programları, dijital cüzdanlar ve alışveriş sepeti platformlarında değişik gömülü finans uygulamaları hayata geçirilebilir.
Gömülü finansın gelişimi tüketici davranışları ve teknolojideki temel değişikliklerle mümkün oldu. Ticaretin ve iş yönetiminin dijitalleşmesi, finansmanı finansal olmayan müşteri deneyimlerine yerleştirme fırsatlarını büyük ölçüde artırdı. Küresel olarak banka ve kredi kartı harcamalarının yüzde 33’ü (ABD’de yüzde 50’si) artık çevrimiçi olarak gerçekleşiyor. Ayrıca, dijital yerliler reşit oldukça, tüm finansal hizmetlerini dijital platformlar aracılığıyla almaya açık tüketici sayısı da giderek artıyor.
Son olarak açık bankacılık inovasyonu, üçüncü taraf fintek şirketlerinin, tüketicilerin bankacılık verilerine erişmesini ve hatta onlar adına işlem yapmasını mümkün kılarak potansiyel talebin ortaya çıkmasına oldukça yardımcı oluyor.
Gömülü finansmanı kim dağıtıyor?
Dağıtıcı (distribütör) olarak hareket eden banka dışı bir şirket için gömülü finans, bir bankanın işletilmesiyle ortaya çıkacak giderlerle uğraşmadan müşteri deneyimini iyileştirmenin ve yeni bir gelir kaynağı yaratmanın yolunu açıyor.
Gömülü finans dağıtıcıları ve müşterileri arasında çeşitli mevduat, ödeme ve borç verme ürününe yönelik taleplerin olgunlaşmaya başladığını söyleyebiliriz. Bu geleneksel finansal ürünlere ek olarak, yeni kullanım alanları da ortaya çıkıyor. Örneğin, gömülü finans dağıtıcıları, çalışanlara çeşitli ön ödemeli kartlar sunabiliyorlar. Bazı dağıtıcılar da gig ekonomisi çalışanlarının alışveriş yaparken kullanmaları için banka kartları sağlayabiliyorlar.
Müşteri hizmetleri süreçleri kademeli olarak dijitalleştikçe ve gerçek zamanlı risk analitiği daha sofistike hale geldikçe gömülü finans ürün portföyünün daha da genişlemesi muhtemeldir. Bununla birlikte, gayrimenkul kredisi gibi değerlendirme, yüz yüze görüşme veya yasal olarak bir süre bekleme gerektiren durumlar, dijitalleşmeye daha az duyarlıdır. Bu kısıtlamalara rağmen, gömülü finansman yoluyla sunulmaya uygun ürünlerin bankacılık gelir havuzlarının yüzde 50’sine yaklaşacağı tahmin ediliyor.
Gömülü finansın sağlayıcıları kimlerdir?
Gömülü finans distribütörleri, gömülü finansman tekliflerini sunabilmek için iki grup sağlayıcıyla çalışır. Birinci grupta yer alan teknoloji sağlayıcıları (fintek girişimleri) distribütörlerin gömülü finans ürünlerine erişebileceği, bunları özelleştirebileceği ve sunabileceği dijital platformu sağlarlar.
İkinci gruptaki bilanço sağlayıcıları (lisanslı finans kurumları) ise gömülü finans ürünleri üretmekten, risk yönetiminden, borç vermekten ve mevduat ürünleri için fonlara erişim sunmaktan sorumludur. Bilanço sağlayıcıları bazen distribütörler için entegre bir gömülü finans teklifi oluşturmak amacıyla doğrudan teknoloji sağlayıcıları ile ortaklık kurar. Örneğin Stripe, platformlara ve üçüncü taraf pazar yerlerine gömülü finans sunmak için Goldman Sachs ve diğer bankalarla ortaklık yapmaktadır.
Cross River Bank ve Banking Circle gibi birkaç banka ve fintek şirketi ise kendi bilançolarının üzerine kendi teknoloji katmanlarını inşa ederek, distribütörlere ihtiyaç duymadan gömülü finansman çözümleri sunabiliyorlar.
Gömülü finans dağıtıcıları
- Geleneksel perakendeciler
- Yazılım firmaları
- Pazaryeri platformları
- Telekom operatörleri
- Orijinal ekipman üreticileri (OEM)
Gömülü finans ürünleri
- Mevduat ve para transferi
- Ödemeler
- Ön ödemeli, debit ve kredi kartları
- Krediler
Gömülü finansın kazananı kim?
Ekosistemdeki tüm oyuncular gömülü finansın yükselişinden eşit şekilde faydalanamıyor. Genel olarak bankacılıkta olduğu gibi kazanç öncelikle risk alanlara ve doğrudan müşteri ilişkisine sahip olan distribütörlere gidiyor. McKinsey’in yaptığı bir araştırmaya göre gömülü finans kredilendirme ürünlerinden elde edilen gelirlerin çoğunluğu (2021’de ABD’de 14 milyar doların yüzde 55’i) bilanço sağlayıcısına, yani kredi temerrüt riskini taşıyan firmalara tahakkuk etti. Bununla birlikte, ödemeler ve mevduat ürünleri söz konusu olduğunda, en çok son müşteri ilişkisine sahip olan distribütörler fayda sağladı. Örneğin, kredilendirme alanında, kalan 6 milyar dolarlık gelir havuzunun 4 milyar dolarını, yani toplam gelirlerin yüzde 30’unu distribütörler kazandı.
Bu gelir dinamikleri bize iki önemli piyasa eğilimini gösteriyor. İlk olarak, birçok gömülü finans distribütörü, ürün yelpazelerini kredi kartları ve ticari finansman gibi kredi ürünlerine genişletmeden önce mevduat ve ödeme ürünleri sunarak işe başlıyor. Mevduat ve ödeme ürünleri distribütörler için önemli bir gelir havuzu olmanın ötesinde müşteri ilişkilerini güçlendirmek ve daha yüksek marjlı kredi ürünlerini sunabilecekleri bir müşteri veritabanı oluşturabilmek için güçlü bir araç olarak kullanılıyor.
İkinci olarak, birçok teknoloji sağlayıcısı gömülü finans gelirlerinden daha büyük bir pay almanın yollarını arıyor. Örneğin, kredilendirme alanında, bilanço sağlayıcıları tarafından oluşturulan krediler için geri alım anlaşmaları sunarak riski paylaşıp gelirden paylarını artırmaya çalışıyorlar.
Kazanan olmak için ne yapmak gerekir?
Gömülü finansman sağlayıcılarının ürünlerinde net bir farklılaşmayı başarabilmesi gerekiyor. Gömülü finans dağıtıcıları, bilanço sağlayıcıları ve teknoloji sağlayıcıları için üç ana farklılaşma kaynağı görüyoruz:
Ürün çeşitliliği: Pek çok distribütör, gömülü finans için “yerleş ve genişle” yaklaşımını benimsiyor. Ödeme kabulü veya mevduat hesabı sunarak işe başlıyorlar ve daha sonra müşterilerin daha geniş finansal ihtiyaçlarını karşılamak için ürün portföylerini kredi ürünlerine doğru genişletiyorlar. Bazı distribütörler, geniş bir ürün yelpazesi sunan tek bir güvenilir teknoloji ortağıyla çalışırken bazıları da tek bir şirkete bağımlı olmaktan kaçınmak için birden fazla teknoloji sağlayıcısıyla çalışmayı tercih ediyor.
Ürün derinliği: Bazı teknoloji ve bilanço sağlayıcısı firmalar, belirledikleri niş alanlarda pazar payı elde etmek amacıyla faaliyet gösterdikleri gömülü finans kategorilerinde uzmanlık oluşturmaya çalışıyor. Müşteriler için yeni finansal ürünler sunabilmek için kripto bağlantılı ödeme yetkilendirmesi gibi yenilikçi kullanım çözümleri geliştiriyorlar.
Program yönetimi desteği: Gömülü finans alanında yeni olan pek çok distribütörün, müşterileri için bir finansal ürünü nasıl oluşturacağı, hangi yollarla satacağı ve satış sonrasında destek hizmetinin nasıl verileceği konusunda endişeleri var. Özellikle de kredilendirmeye ilişkin yasal mevzuata uyum süreçleri gözlerini korkutabiliyor. Bu nedenlerden dolayı birçok gömülü finans teknolojisi sağlayıcısı; satış, hizmet ve risk yönetimi uzmanlığı konularında distribütörlere yardımcı oluyor. Distribütörlere bu tür bir program yönetimi desteği sunabilmek uzun vadede önemli bir farklılaşma avantajı sağlıyor.
Bu yazı Digital Report Dergisinin 16. sayısında yayınlanmıştır.
