90’lı yıllarda bilimkurgu dünyasında sanal gerçeklik evrenini tasvir etmek için kullanılan Metaverse, bugün AR/VR uygulamalarından, online oyunlara, NFT tabanlı sanat eserlere kadar geniş bir çerçevede kullanılıyor. Geçtiğimiz günlerde Mark Zuckerberg’in Metaverse dünyasına adım attıklarını söylemesiyle de bu kavram tekrar gündeme oturdu. Metaverse, sanal gerçeklik teknolojilerinin ve internetin bir araya gelmesiyle oluşturulan kolektif bir alan sunuyor. Metaverse’ün faklı endüstriler üzerindeki etkilerini sektörün önde gelen isimlerine sorduk.
Metaverse ile zamandan ve mekandan bağımsız birçok kişi aynı ortamda ders alabilir
Işıl Boy Ergül Dr, ETZ & TeacherX Kurucusu
Metaverse’in tanıtımlarındaki gibi görünüp görünmeyeceği henüz net değil ancak Zuckerberg, yayınladığı bir videoda bazı ipuçları verdi. Birçok farklı alanın nasıl dönüşeceğini gösterdi ve bunlardan biri de eğitimdi. Eğitim kısmında büyük bir bütçe ayırdığını, Facebook Reality Labs’ın teknoloji geliştirmeye yardımcı olmak ve insanları artırılmış ve sanal gerçeklik araçlarını kullanma konusunda eğitmek için bir eğitim programına 150 milyon dolar yatırım yapacağını belirtti. Ayrıca Meta’nın müfredatını Spark AR Müfredatı olarak adlandırdığı artırılmış ve sanal gerçeklikte ilerletmek için çeşitli ortaklıklar yapacağını duyurdu.
Facebook’un şimdiki adıyla Meta’nın CEO’su Mark Zuckerberg’in bu yeni oluşumda eğitimi de önemli bir parçası olarak gördüğünü belirtiyor. Metaverse ile zamandan ve mekandan bağımsız birçok kişi aynı ortamda ders alabilir, soyut konuları anlamak ve dünyanın dört bir yanından kişilerle birlikte çalışmak için eşsiz bir fırsat sunabilir. Öğrenciler daha önce kitapta görüp hayal ettikleri, daha sonra internet ortamında gördükleri, sonrasında arttırılmış gerçeklik teknolojisiyle gerçek dünyaya taşınan yerlerin ve materyallerin Metaverse sayesinde bizzat içerisinde deneyimleme fırsatı bulabilirler. Bunların kullanımının hep sınırlı tutulması gerekmektedir, aksi halde gerçeklikten uzak sadece sanal ortamda yaşamak isteyen bir nesil yetiştirme tehlikesiyle karşı karşıya kalmış oluruz. 2010 yıllarında çıkan ve eğitimde de kullanılan Second Life, beklentileri karşılayamadı, ama Metaverse gösterildiği gibi tasarlanırsa büyük fark yaratabilir. Tabii eğitsel kurgu ile ilerlemesi lazım yoksa eğlenceden öteye geçemez. Düşünün Metaverse de özenle tasarlanmış ortamlarda sınıf ortamları var ama orada da öğretmen sadece konuyu aktarıyor ve öğrenciler pasif bir şekilde dinliyor, o zaman Metaverse eğitimi dönüştürdü diyebilir miyiz? Böyle bir durum eğitim dünyasında gördüğümüz ve deneyimlediğimiz her yeni teknolojinin, eski teknoloji gibi kullanılabiliyor olması anlamına gelen işlevsel sabitliğe eklenen yeni bir örnek olmaktan öteye geçemez.
Oyun sektöründeki tek yönlü meta akışını çift yönlü hale getirecek
Meriç Eryürek Vardiya Oyun, Espor ve Etkinlik Ajansı Kurucusu
Şimdilik oyun sektörü ağırlıklı bir pazar olarak görülmesine rağmen gelecekte pek çok alanın Metaverse teknolojileriyle yeniden şekillenmesi bekleniyor.
Oyuncular ve oyun sektörü her zaman ‘next big thing’i bekler. Battle Royale oyunlar bunlardan biriydi. Mobil rekabet oyunları da öyle. VR’ın bunlarsan biri olmasını bekledik ama yeteri kadar kabul görmedi. Metaverse ise kesinlikle “the next big thing.”
Metaverse, sosyal medya platformları iletişimde nasıl bir devrim yaptıysa, oyun dünyasında o büyüklükte bir devrim olacak. Tek yönlü meta akışını çift yönlü hale getirecek ve sanırım dijital evrimimizin yeni adımı Metaverse olacak. Oyuncuların ve kripto yatırımcılarının şimdiden bu projelere inanılmaz ilgi göstermesi şaşırtıcı değil. Ama, her yenilik gibi Metaverse de yüzde yüz pozitif değil. Özellikle kripto yatırımcısı açısından. Sistemin temelinde gizli bir merkezileştirme çabası var ve kriptoda merkezileştirme yeni nesil yatırımcıların büyük kısmını iter. Oyuncular Metaverse’te sonsuz devamlılık ve karlılık görebilir, ama kripto yatırımcıları merkezileştirme çizgisine kadar destek olacaktır. Sonucu birlikte göreceğiz.
Metaverse iş yapış şekillerini derinden etkileyecek
R. Erdem Erkul Dr. Cerebrum Tech Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı
Öncelikle şirketin pazarlama stratejileri, ticaret yapış biçimlerinin Metaverse ile tekrar yapılanacağını söyleyebiliriz. Şirket kültürleri Metaverse üzerinde deneyimlere göre yeni bir hat çizecek. Özellikle perakende, moda gibi e-ticaretin hakim olduğu alanlar yeniden yapılanacak. Bir diğer önemli alan eğitim sektörü olacak. Pandemiyle birlikte tamamen uzaktan eğitim modeline geçtiğimiz bu günlerde özellikle pratik derslerin ertelenmesi ya da iptalleri yaşandı, Metaverse teknolojilerine dayalı yeni sanal öğrenme deneyimleri de bizleri bekliyor.
Markalar sanal mağazalar satın alıp tüketicilere hem dijital hem fiziksel ürünler satacak
Öget Kantarcı GittiGidiyor Genel Müdürü ve eBay MENA Bölge Direktörü
Metaverse’ün yaygınlaştığı ve varlıkların daha gerçekçi göründüğü dünyada e-ticarette de önemli değişimler göreceğiz. Markalar bu yeni evrende AR teknolojilerini kullanacak. Örneğin bir giysi almak istediğimizde onu dijital evrende deneyip satın alabileceğiz ya da bir mobilyanın evimizde nasıl durduğunu önceden görebileceğiz. Markalar sanal mağazalar satın alıp tüketicilere dijital ve fiziksel ürünler satacak. Bunun denemelerini oyun ve kozmetikte görmeye başladık. Markaların yakın gelecekte hem VR hem de AR alanında yeni içerikler ve pazarlama stratejileri üretmesi gerekecek. Müşteriler online pazaryerlerinde gezdikleri gibi sorunsuz bir şekilde VR teknolojisiyle bu mağazaların içine girebilecek ve ürünleri sanal olarak deneyebilecek. Aynı şekilde dijital dünyada satın alınan ürün reel dünyada da alıcısına ulaştırılacak. Özetle; hem çoklu kanalların önemi artacak hem de şirketlerin büyük çaplı altyapı yatırımlar gerçekleşmesi gerekecek. Uzun yıllardır sektör olarak dijitalleşmenin gerekliliğine, sürdürülebilir bir ticaret için gerekliliğine vurgu yapıyoruz. Bunun en net yansımasını pandemide deneyimledik. Metaverse parça parça hayatımıza zaten girmişti, şimdi daha kompleks bir yapıyla karşı karşıyayız. Haliyle yalnızca e-ticaret değil tüm sektörlerin yeni dünyaya uyum sağlayacak şekilde yapılanmalarını kurması gerekecek.
Metaverse turizmdeki dönüşümü zirveye çıkaracak
Boğaç Göncü Hub GSYO AŞ Genel Müdürü
Evde veya işe giderken bile sanki “oradaymış gibi” işitsel ve görsel deneyimler yaşamanın yanı sıra, sanal alemde deneyim yaşayıp paylaşabileceğiz.
1990’ların başında bilim kurgu romanları ile aklımıza giren MV konusunda Facebook, Microsoft, Epic Games, gibi büyük oyuncular uzun zamandır çalışıyorlar. Turizm sektöründe de AR/VR uygulamaları ve blockchain Teknolojileri ile sanal ve gerçek birleşecek. Kişiler hem karar aşamasında hem de tatil deneyimlerinde, zamandan ve yerden bağımsız, gerçek ve gerçek üstü deneyimler yaşayabilecekler. Evde veya işe giderken bile sanki “oradaymış gibi” işitsel ve görsel deneyimler yaşamanın yanı sıra, sanal alemde sevdikleri ile ve hatta ünlülerle bile bu deneyimleri yaşayabilecekler, paylaşabilecekler. Zaten turizm tüketim alışkanlıkları sıradan ve/veya gereksiz lüks makyajlarla boyandığı “kum-deniz-güneş” ve “doğa katili beton bloklarda her şey dahil” klişesinden sanat, spor, doğa, tarih gibi deneyimlerin öne çıktığı bir dönüşüm içinde. MV bu dönüşümü zirveye çıkaracak, Gerçek doğallıkla sanal evrenlerin birleşmesi tüm alışkanlıkları değiştirecektir.
Metaverse, fiziksel dünyanın kurtuluşu için bir fırsat!
Ufuk Tarhan Fütürist, Ekonomist, Yazar
Metaverse, tüketimin sürekli kamçılandığı dünya düzenine tam anlamı ile “son” verecek, belki de insanlığın, fiziksel dünyanın kurtuluşu için bir fırsat. Çıkmaz sokağa girmeden daha iyi bir geleceğe sapmak için yeni bir yol. Çünkü Metaverse sentetik, dijital ve varsayımsal, alternatif bir hayat formu. Gerçek dünyayı kirletmeden yaşayabilme, yapabilme ortamı. Çünkü Metaverse’de nasıl giyinmek, yemek, içmek, süslemek, yapmak istiyorsak dünyayı kirletmeden kendimizi hasta etmeden dijitlerde yaşamamız ve sıkıldığımızda ya da ihtiyacımız kalmadığında sadece “sil” tuşuna basmak insanlığa, doğaya, iş dünyasına ve hatta devletlere (Blockchain’den sonra eski önemleri kalmayacak olsa da) sınırsız denebilecek bollukta yeni kapı açacak? Düşünsenize bugün giydiğimiz, yediğimiz, içtiğimiz, kendimizi ve mekânlarımızı süslediğimiz, takıp takıştırdığımız, sürüp sürüştürdüğümüz ve tonla para harcayıp, çöpe attığımız her şeyi sadece dijitlerle yaptığımızı? Dijital reklamlardan etkilenerek dijital paralarla alıp, dijitlerle tüketip, dijital çöpe attığımızı. Metaverse bana şahane geliyor!
Bu yazı Digital Report Dergisi 11. sayısında yayınlanmıştır.