PCIe 4.0 özellikleri ve sunduğu hızla donanım tutkunlarının merakla beklediği bir konsept sunuyor… Detaylı inceledik.
PCI Express 4.0 ile tanıştık. Geçtiğimiz yılın Haziran ayında düzenlenen Computex etkinliğinde görücüye çıkan sürücüler (SSD) ve PCIe 4.0 destekli ekran kartları karşımızda…
Daha hızlı bilgisayar donanımlar, her zaman heyecan veren haberlere konu oluyor. PCIe 4.0 desteğine sahip ekran kartları, çıktığı 2019 yazında, oyuncular henüz sunulan ekstra bant genişliğine ihtiyaç duymuyordu. Ancak oyun sektöründe daha yüksek bant genişliğine ihtiyaç duyulduğu anda, daha farklı bir PCIe sürümünden bahsetmenin zamanı geldi.
PCIe 4.0 nedir?
Peripheral Component Interconnect Express (PCIe) standardı, genişletme kartı (ya da aksesuar kartı) ile bilgisayarınızın kurduğu iletişimdir. Bu, ekran kartları, ses kartları, wi-fi kartları ve M.2 NVMe SSD’ler gibi öğeleri içerir. PCIe sürümü ne kadar yüksekse, bir sistemin genişletme kartları için mevcut bant genişliği de o kadar yüksek olur.
Bilgisayarınızdaki PCIe genişletme girişleri tipik olarak dört çeşittir ve x1, x4, x8 ve x16 şeklinde gelir. Bu sayılar her genişletme yuvasında kaç şerit olduğunu gösterir. Bir yuvada ne kadar çok şerit varsa, kart üzerinden veri akışı o kadar hızlı olur. Örneğin modern ekran kartları x16 yuva kullanırken, M.2 “gum stick” NVMe SSD’ler, iki ya da dört şeritli özel yuvalar kullanır.
PCIe ayrıca geriye dönük olarak uyumludur. Bir PCIe 4.0 ekran kartınız varsa, PCIe 3.0 için tasarlanmış bir ana kartla birlikte kullanabilirsiniz. Ancak kartın kullanılabilir bant genişliği PCIe 3.0’ın kapasitesiyle sınırlı olacaktır. Tersine, bir PCIe 3.0 kartı bir PCIe 4.0 yuvasına uyumlu olabilir ancak PCIe 3.0 ile sınırlı olacaktır.
PCIe 4.0 özellikleri: Hangi yenilikler geliyor?
Herhangi bir PCIe sürümünün en kritik özelliği, önceki nesile göre bant genişliğini iki katına çıkarması. Bunun ne anlama geldiğine dair farklı sayılar gündeme gelebiliyor. Ancak pratik anlamda bir bir PCIe 4.0, x16 yuvası ile saniyede yaklaşık 32GB veriyi ifade ederken, PCIe 3.0’ın en yüksek kapasitesi ise 16GB.
Pek çok insan ayrıca, 64GB/s civarında bir bant genişliğine sahip PCIe 4.0 x16 hakkında heyecanlı. Ancak donanım hakkında konuşurken, her iki yöne akan veri miktarını hesaplıyorlar. Hangi şekilde hesaplarsak hesaplayalım, PC’lere büyük bir hız gelecek ve PCIe 4.0 x16 yuvaları ile uyumlu ekran kartları da yolda.
Daha önce de söylediğimiz gibi, PCIe 3.0 oyunculara gayet iyi hizmet veren bir yapıydı ve şu anda ekran kartları için, bant genişliğini artırmak gerçekten sorun değil. NVMe SSD’ler gibi birimler, yeni standardın ilk dönemlerinde, göze çarpan hız farkını sunuyor.
Artan hızın da ötesinde, PCIe 4.0 gelişmiş bir performansın yanı sıra, daha iyi sinyal güvenilirliğine ve bütünlüğe sahip. Evde bir PC çalıştırmak için, PCIe 4.0 konusunda bilinmesi gereken en önemli şey, PCIe 3.0’ın bant genişliğini iki katına çıkarması.
PCIe 4.0 kartlar ne zaman çıkacak?
Belirttiğimiz gibi, Computex 2019, PCIe 4.0’ın yanı sıra AMD, Corsair ve Gigabyte’ın yeni ürünlerini duyurduğu bir etkinlikti. Intel, tüketici donanımı konusunda PCIe 4.0 hakkında herhangi bir yorum yapmadı ve hatta bunun, PC’leri hızlandırmaya yardımcı olmayacağı iddiasında da bulundu. Bu yüzden PCIe 4.0, şu anda sadece AMD sistemleriyle ilişkili kalacak.
AMD, X570 çip setini Computex’te PCIe 4.0 desteği ile duyurdu ve ASRock, Asus, Gigabyte ve MSI gibi üreticiler ürünlerini tanıttı. X570 anakartları ucuz olmayacak ve ayrıca iyi düzeyde ısı üretmesi da tahmin ediliyor. Ortalama bütçeli oyuncu donanımından ultra lüks RGB donanımlı canavarlara kadar hemen hemen her kart, bileşenlerini serin tutmak için çabalıyor. Daha yüksek uç paneller, ekstra ısı emiciler, borular ve hatta sıvı soğutma sistemleri de eklendi.
Bir PCIe 4.0 anakartına ek olarak, onu destekleyebilecek bir işlemciye ihtiyacınız var. Yani üçüncü nesil bir Ryzen işlemci. Computex’te AMD, fiyatı 200 dolar olan altı çekirdekli işlemciden, 500 dolarlık 12 çekirdekli işlemciye kadar beş farklı Ryzen 3000 işlemciyi duyurmuştu.
Computex, AMD’nin PCIe 4.0 çabasının sonu değil. Şirket, E3 2019 oyun konferansında da Radeon RX 5700 XT ve Radeon RX 5700 dahil olmak üzere, PCIe 4.0’ı destekleyen iki yeni ekran kartını da tanıttı.
- Nvidia’nın yeni nesil ekran kartı modelleri yakında geliyor
- En iyi AMD ekran kartları ve GPU’lar (2020)
- ARM, ilk 64 bit gerçek zamanlı işlemcisini duyurdu
Eski anakartlar PCIe 4.0’a sahip olamayacak
AMD’nin yeni işlemcileri, önceki Ryzen nesillerinin yaptığı gibi hala AM4 soketini kullanıyor. Bu da, Ryzen 3000 çiplerinin X470 ve B450 anakartları gibi, Ryzen 2000 CPU’lar için üretilmiş anakartlara sığabileceği anlamına geliyor. Ancak PCIe 4.0’a sahip olmak için, yeni standart için üretilmiş daha yeni bir anakarta ihtiyacınız var.
Bu durum bazı PCIe hayranlarını şaşırtabilir çünkü anakart üreticileri, eski kartlara sınırlı PCIe 4.0 desteği getiren ürün yazılımı güncellemeleri yayınladı. Sorun, bu güncellemelerin sadece PCIe 4.0’ın zorlu taleplerini karşılayabilen belli anakartlarla çalışması. O zaman bile, yükseltmenin sadece üst PCIe x16 yuvası ve muhtemelen bazı M.2 yuvaları ile çalışması bekleniyor.
AMD, bu yükseltmelerin ortalama bir kişi için çok karmaşık olduğuna karar verdi. Karışıklıktan kaçınmak için şirket onları durdurdu. Ancak yine de PCIe 4.0’ı eski anakartlara getiren bazı online güncellemeleri bulabilirsiniz. Önerilmediğini de söylememiz lazım. PCIe 4.0 istiyorsanız sizin için en iyi plan, yeni bir anakart ve işlemci almak.
Ryzen 3000 işlemciler ve X570 anakartların yanı sıra Corsair, saniyede yaklaşık 5.000 Megabayt okuma hızıyla, PCIe 4.0’ı destekleyen bir M.2 NVMe “gum stick” SSD olan Corsair MP600’ü de duyurdu.
Karşılaştırdığımızda, yüksek performanslı bir PCIe 3.0 M.2 NVMe sürücüsü yaklaşık 3.500 MBps hıza ulaşıyor. Corsair’in yeni M.2’si, onu soğuk tutmak için harika görünümlü bir ısı emiciye de sahip.
Gigabyte, Corsair’in MP600’üyle benzer okuma hızına sahip bir Aorus NBMe Gen 4 SSD’yi de duyurdu. Gigabyte’ın SSD’si, büyük ısı emici yerine tam gövdeli bakır ısı dağıtıcı ile birlikte geldi.
PCIe 5.0 nasıl olacak?
PCIe 4.0 özellikleri ile ilgili karmaşık ve iddialı terimler sizin için yeterince karmaşık gelmediyse, PCI-SIG’nin PCIe 5.0’ı duyuracağı bilgisini de verelim. Bant genişliği 5.0 ile yine ikiye katlanacak. PCIe 4.0’da yer alan x16 yuva sayısı, 5.0 ile 32GB yerine, 64GB/sn olacak.
Ne kadar hızlı olursa, o kadar iyi… Bu nedenle yakında PCIe 5.0 bileşenlerinin çıktığını göreceğiz. Belki de bazı şirketlerin PCIe 4.0’ı görmezden gelmesine de neden olabilir. Ancak AMD ve üretim ortakları halihazırda PCIe 4.0’a ciddi yatırım yapıyor. Bu nedenle bu cepheye hemen geçmek istemeyebilirler. Bunun da ötesinde, PCIe 5.0’in teknik zorluklarının üstesinden gelmek biraz zaman alabilir.
Örneğin, PCIe 4.0’ın, PCIe 3.0’a sahip PC’lerden daha sıcak bir çalışma sergilediğini görüyoruz. Bu süreçte, PCIe 4.0 için iyileştirmeler yapan cihaz üreticilerinin, 5. seviyeye ulaşması için biraz zaman gerekebilir.
Diğer bir öngörüye göre de, Intel şu anda PCIe 4.0 denkleminin dışında kaldığından, AMD’ye karşı koz elde etmek için doğrudan PCIe 5.0’a geçmek isteyebilir ancak bu şimdilik sadece bir spekülasyondan ibaret. Şu ana kadar ne Intel ne de AMD, PCIe 5.0 ile ilgileniyor gibi görünmüyor…
