New Horizons bilgi aktarmaya devam etsin, sen de Kuiper Kuşağı’nda keşfettiğimiz ilk yer olan Plüton hakkında dağarcığını genişlet.
Gerçek adı Plüton değil
Gezegenlikten cüce gezegenliğe indirgendiğinde yeni bir resmî ad verildi. Cüce gezegenler asteroitlerle aynı sınıfta yer aldığından, isimlendirmesi de onlarla benzer şekilde yapılıyor. Bu yüzden Plüton değil, 134340 Plüton (posta kodu gibi düşün).
1930’dan önce birçok kez keşfedildi
Clyde Tombaugh onu ilk kez gezegen olarak adlandırmadan önce (o zamanki tüm bulgular gezegen olduğunu gösteriyordu), teleskop yardımıyla onlarca fotoğrafı çekilmişti. Hatta 1909 yılında Plüton Dünya’dan çıplak gözle görülmüştü.
Keşfedildiğinden beri Güneş etrafında bir tur bile tamamlamadı
Tombaugh’un keşfini başlangıç alırsak, 85 yıl içinde turunu tamamlayamıyor. Bir Plüton yılı, 247,68 Dünya yılı demek.
Bilinen beş tane uydusu var
Plüton’un beş uydusu olması, kesinlikle büyüklüğünden değil, daha çok Kuiper Kuşağı’nın ucunda olmasından ve burada çok fazla küçük uzay cismi olmasından kaynaklanıyor. Charon, Styx, Nix, Kerberos ve Hydra adlı bu uyduları, daha çok büyük asteroitler olarak düşünebilirsin. Örneğin Hydra’nın çapı sadece beş mil.
Uydusu Charon ile aslında bir ikili sistem oluşturuyor
Plüton’un en büyük uydusu olan Charon, cüce gezegenin sekizde biri büyüklüğünde ve her ikisi bir ikili sistem oluşturuyorlar. Yani ortada bir merkez var ve her iki uzay cismi de bu ağırlık merkezi etrafında, aynı yörüngede dönüyorlar. Bu, Dünya’dan gözlemlenebilen tek ikili sistem.
Bir atmosfere sahip ve düşünülenden daha büyük
New Horizons’dan gelen bilgiler de, Plüton’un bir atmosferi olduğunu doğruluyor. Oldukça ince ve neredeyse tamamı azottan oluşuyor. Plüton’un düşük kütlesi, gazların Güneş rüzgârıyla uzaya yayılmasına sebep oluyor.
2006 yılında indirgenene kadar Güneş Sistemi’ndeki en küçük gezegen olarak kabul ediliyordu. 2005 yılında ise Eris adlı, daha yakın bir cüce gezegen keşfedildi. New Horizons, Plüton’un düşündüğümüzden yaklaşık yüzde 3 daha büyük olduğunu gösterirken, Eris’ten de çok az daha büyük (çap olarak 22 mil ) olduğunu ortaya çıkardı.
O gördüğün kalp donma yüzünden
İlk fotoğraftan beri herkesin ilgisini çeken kalp şeklindeki bölgeye, Plüton’u keşfeden Tombaugh’un adı (Tombaugh Region) verilmiş. Astronomlar bu açık renkli bölgenin donma sebebiyle oluştuğunu düşünüyorlar. Donan ise bu bölgede yoğunlaşan metan, azot ve karbon monoksit gazları.
Yüzey genç ve buz dağları Uludağ’dan büyük
Ufak ve donmuş bir uzay cismi olabilir ama astronomların New Horizons’tan gelen verilerden anladığı kadarıyla, yüzey 100 milyon yıldan daha genç ve çarpma kraterleri de çoğu yerde görülmüyor. Plüton’un uçsuz bucaksız düzlükleri de 3500 metreye varan buz dağlarına sahip.
Yörüngesi Neptün’le çakışıyor
Güneş Sistemi’ndeki sekiz gezegenin aksine, Plüton’un oldukça egzantrik bir yörüngesi var. Üstelik, Neptün’ün yörüngesiyle de çakışıyor.En son 1907’de gerçekleşen bu çakışma, 2207’ye kadar yeniden olmayacak. Neptün’ün Plüton’u yörünge dışına itmemesinin sebebi ise yörüngesel rezonans, yani asla uzayın aynı yerinde aynı anda olmuyorlar.
Dönüş şekli Dünya’dan farklı
Bir Plüton günü 6,4 Dünya gününe eşdeğer. Dünya ve birçok diğer gezegenin aksine, Neptün ve Venüs gibi doğudan batıya doğru dönüyor.Ayrıca Neptün gibi yana doğru da dönüyor.
Düşündüğünden daha aydınlık
Güneşe uzaklığı ve farklı yörüngesine rağmen, Güneş’e Dünya’dan neredeyse 40 kat daha uzak. Öğlen saatlerinde en çok güneş ışığını alan Plüton’da ortam bir kitap okunabilecek kadar aydınlık oluyor.
