Solana, günde 95 milyon işlem gerçekleştirerek dünyanın en hızlı blockchain’i unvanını elde etti ve kripto para ekosisteminde dikkatleri üzerine çekiyor.
CoinGecko’nun araştırmasına göre ulaşılan bu rekor hız, Solana’nın sadece işlem sürelerini kısaltmakla kalmayıp, aynı zamanda daha geniş bir kullanıcı kitlesi için blockchain teknolojisini daha erişilebilir hale getirme potansiyelini de ortaya koyuyor.
Yakalanan bu başarısı, merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamalarından oyunlara ve ödeme sistemlerine kadar çeşitli alanlarda kullanıma açılması potansiyeli taşıyor.
Solana’nın potansiyeli ve zorlukları
Solana, yüksek işlem hızıyla öne çıkan bir blockchain platformu olarak dikkat çekiyor. Kripto veri toplayıcısı CoinGecko‘nun son araştırma raporuna göre kripto para birimi saniyede ortalama 1.053 işlem (TPS) ile en yüksek günlük ortalama işleme sahip. TPS, bir blockchain ağının saniyede gerçekleştirebildiği işlem sayısını ifade ediyor ve ağın hızını ölçmek için önemli bir metrik olarak kullanılıyor. Solana’nın bu yüksek hızı, Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorunlarına bir alternatif olarak “Ethereum katili” lakabını almasına neden oldu. Ancak bu yüksek hız, zaman zaman ağ kesintileri yaşaması nedeniyle bazı eleştirilere de maruz kalıyor.
Sui, 854 TPS ile ikinci sırada yer alırken, onu Binance Smart Chain (BSC) 378 TPS, Polygon 190 TPS, TON 175 TPS, Tron 159 TPS, Near 117 TPS ve Avalanche 89 TPS ile takip ediyor. Bu sıralama kripto para piyasasında sıklıkla kısa vadeli işlemler olarak adlandırılan işlemlerin hızına ışık tutuyor.
Öte yandan Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi köklü ağlar, tasarım yapıları gereği işlem hızı sınırlamalarıyla karşılaşıyor. Bitcoin, güvenliği ön planda tutan Proof of Work (PoW) konsensüs mekanizmasını kullanırken, Ethereum ise akıllı sözleşme yetenekleri sunarak daha geniş bir kullanım alanı hedefliyor. Bu tasarım farklılıkları, her iki ağın da saniyede işleyebileceği işlem sayısını sınırlıyor. Ethereum ortalama en yüksek 22.8 TPS kaydederken, dünyanın en büyük blockchain’i Bitcoin saniyede sadece 10.7 işlem gerçekleştirebiliyor.
Solana’nın tasarımında ölçeklenebilirliği artırmak için farklı bir yaklaşım benimsenmiş durumda. Kripto para birimi, Proof of History (PoH) adını verdiği bir zaman damgalama mekanizması kullanarak işlemleri daha hızlı doğrulayabiliyor ve bu sayede saniyede daha fazla işlem gerçekleştirebiliyor. Ancak bu yüksek hız, ağın güvenliği ve merkeziyetsizliği konusunda bazı endişeleri de beraberinde getiriyor.
CoinGecko, en hızlı blockchain’leri belirlemek için 15 Mayıs 2024 itibarıyla DefiLlama’daki toplam kilitli değer (TVL) sıralamasına göre en iyi 30 blockchain’in işlem hızını analiz etti. İşlem hızı, birden fazla blockchain arasında tutarlı bir karşılaştırma sağlamak için günlük ortalama olarak ölçülen gerçek veya gerçekleşen TPS metriği kullanılarak hesaplandı.
6 Nisan 2023’te “meme coin” işlemlerindeki yoğunluk nedeniyle 1.504 TPS gibi etkileyici bir işlem hızı kaydetti. Bu rakam, Solana’yı Ethereum’dan yaklaşık 46 kat, Polygon’dan ise 5 kat daha hızlı bir konuma taşıdı.
CoinGecko’nun çalışmasında, Solana’nın mevcut işlem hızı etkileyici olsa da, henüz teorik olarak ulaşabileceği maksimum potansiyelinin çok altında olduğu vurgulanıyor. Solana’nın teorik maksimum işlem hızı 65.000 TPS olarak belirlenmişken, şu anki ortalama işlem hızı bu rakamın sadece %1,6’sını oluşturuyor. Bu durum, Solana’nın gelecekte daha da yüksek işlem hızlarına ulaşma potansiyelini gösterirken, aynı zamanda ağın gelişim ve iyileştirme için hala önemli bir alan olduğunu da ortaya koyuyor.
Solana hızlı ama istikrarsız bir blockchain
Hızlı blockchain, Mart 2020’de saniyede 50.000 işlem (TPS) iddiasıyla ana ağ operasyonlarına başladı. Ağ, Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorunlarını iyileştirmeyi hedefliyordu.
Ethereum, akıllı sözleşmelerin ve merkezi olmayan uygulamaların (dApp’ler) geliştirilmesinde lider bir platform olmasına rağmen, özellikle yüksek işlem ücretleri ve ağ tıkanıklığı gibi ölçeklenebilirlik sorunlarıyla karşı karşıya kalıyor. Bu sorunlar, Ethereum’un daha geniş çapta benimsenmesini ve kullanımını engelleyebiliyor.
Ölçeklenebilirlik, bir blockchain ağının artan işlem talebini karşılayabilme ve daha fazla kullanıcıyı destekleyebilme yeteneğini ifade ediyor.
Solana, bu sorunlara çözüm olarak ortaya çıkan ve daha yüksek işlem hızı ve daha düşük işlem ücretleri sunan bir alternatif olarak konumlanıyor. Amaç ise Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorunlarını çözerek daha hızlı, daha ucuz ve daha verimli bir blockchain platformu sunmak ve böylece blockchain teknolojisinin daha geniş kitleler tarafından benimsenmesini amaçlıyor.
Ölçeklenebilirliği artırmak için ikinci katman ölçeklendirme çözümlerine güvenen Ethereum’un aksine, Solana merkezi olmayan bir ekosistem için ölçeklenebilir çözümler sunuyor. Ancak Solana’nın bu tekniği, önceki tekrarlanan kesintilerin ardından geniş çapta eleştirildi. Nisan ayı başlarında, meme coinlere olan talepteki artış, Solana işlemlerinin yaklaşık %76’sının başarısız olmasına neden oldu.
Yaşananlardan önce, Solana’daki blok üretimi, geliştiriciler ve doğrulayıcılar sorunu çözen bir sürüm oluşturup test edene kadar yaklaşık beş saat boyunca durdu.
Instagram’da nasıl Reels çekmeliyiz?
Solana’nın ölçeklenebilirlik yaklaşımı, yüksek işlem hızlarına olanak sağlasa da aynı zamanda ağın belirli yükler altında istikrarsızlık yaşamasına neden olabiliyor. Özellikle Nisan ayı başında yaşanan meme coin çılgınlığı sırasında görüldüğü gibi ani talep artışları Solana ağında kesintilere yol açabiliyor. Bu kesintiler, işlemlerin onaylanamaması veya gecikmesi anlamına geliyor ki bu da kullanıcılar ve geliştiriciler için önemli sorunlar yaratıyor. Bu tür durumlar, Solana’nın güvenilirliği ve istikrarı konusunda soru işaretleri doğuruyor ve ağın daha geniş çapta benimsenmesini engelleyebiliyor.
Öne çıkan kaynak görseli: Sol ana
