KPMG Türkiye, altıncısını hazırladığı yıllık “KPMG Perspektifinden Birleşme ve Satın Alma Trendleri” raporunun 2024 yılının ilk 11 ayını kapsayan sonuçlarını duyurdu. Sonuçlara göre Türkiye’de birleşme ve satın alma işlem adedinde düşüş yaşansa da işlem hacminde rekor bir artış görüldü.
2024 yılının ana gündemini, Orta Doğu’da artan jeopolitik gerginlikler, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı ve ABD’deki genel seçimler gibi küresel gelişmeler şekillendirdi. Türkiye’de ise genel seçimlerin ardından ekonomik istikrarı sağlama adımları, enflasyonla mücadele, gri listeden çıkış, deprem felaketinin ardından yeniden yapılanma süreci ve mart ayında tamamlanan yerel seçimler öne çıkan başlıklar arasındaydı.
KPMG, geçtiği yıla ilişkin beklentileriyle uyumlu olarak, ekonomik reform politikalarının birleşme ve satın alma faaliyetleri üzerindeki pozitif etkisini 2024 yılı boyunca işlem hacmindeki artışla gözlemledi. Şirket, bu olumlu seyrin 2025 yılına ilişkin beklentilerini desteklediğini ve bu dönemde de pozitif yönlü ivmenin korunacağını öngörüyor.
2024 yılının ilk 11 ayında, işlem hacmi ve adedi açısından öne çıkan sektör, teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT) oldu. TMT’nin yanı sıra enerji ve endüstriyel üretim ve otomotiv sektörlerine yönelik ilginin önümüzdeki dönemde de artarak devam etmesi bekleniyor.
Türkiye’deki birleşme ve satın alma işlemlerinin genel görünümü, 2024 yılı Kasım sonu itibarıyla açıklanan işlem hacmi bazında 5,5 milyar dolar ile geçen yılın aynı dönemindeki 2,7 milyar dolarlık işlem hacminin iki katına erişti. Buna karşın işlem adedinde aynı döneme kıyasla bir miktar düşüş yaşandı. 2024 Kasım sonu itibarıyla toplam işlem adedi 424 olarak gerçekleşirken geçtiğimiz yılın aynı döneminde gerçekleşen işlem adedi 486’ydı. Buna karşın, değeri açıklanmayan işlemler için KPMG Türkiye tarafından yapılan çalışmalar ve değerlendirmeler sonucunda, 2024 yılının ilk 11 ayındaki işlem hacminin 9,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşerek geçen yılki 7,3 milyar dolar seviyesine kıyasla ciddi bir artış gösterdiği tahmin ediliyor.
Dünyada birleşme ve satın alma işlemleri hacmi 2023 yılının 11 ayında 2,4 trilyon dolar seviyesindeyken 2024’ün aynı döneminde yüzde 13’lük bir artışla 2,7 trilyon dolara yükseldi. İşlem adetleri açısından 2023 yılının ilk 11 ayında yaklaşık 51 bin işlem gerçekleşirken 2024 yılının aynı döneminde yaklaşık 44 bin işlemle sınırlı kaldı.
Yatırımcıların risk iştahındaki daralma, piyasanın yüksek riskli yatırımlara kıyasla güvenli limanlara yönelmesine neden oldu. Piyasanın risk iştahındaki daralmaya paralel olarak, işlem adedindeki düşüşün temel nedeni daha küçük hacimli startup ve risk sermayesi yatırımlarının geçtiğimiz yıla kıyasla bir miktar düşüş göstermesi oldu. 2024 yılı hem dünyada hem de Türkiye’de daha büyük ölçekli yatırımların öne çıktığı bir yıl oldu. Bu eğilim, global piyasalarda yatırımcıların risk algısını yeniden değerlendirdiğine ve belirsizliklerin yoğun olduğu bir ekonomik iklimde güvenli liman arayışına işaret etti.
Türkiye’de 2023 yılında herhangi bir mega işlem (değeri bir milyar dolar ve üzerindeki işlem) gerçekleşmezken, 2024’te e-ticaret devi Hepsiburada’nın Kazakistan’lı Kaspi.kz tarafından 1,1 milyar dolar bedel ile satın alınması ilk 11 ay itibarıyla gerçekleşen tek mega işlem oldu. Bu işlem, Türkiye’nin teknoloji ve e-ticaret ekosistemindeki know-how ve stratejik konumunu destekler nitelikte. Buna ek olarak, açıklanan işlem hacmi bazında ilk 10 işlemdeki 3 işlem ile enerji, 2 işlem ile de teknoloji, medya ve telekomünikasyon sektörleri öne çıktı.
Bu yılın en ses getiren işlemi, Kaspi.kz’in Hepsiburada’nın yüzde 65’lik payını 1,1 milyar dolar karşılığında satın alması oldu. Bu kritik hamle, Türkiye’nin TMT sektöründeki bölgesel ağırlığını artırırken, Kaspi.kz’in dijital ekosistemini ve e-ticaret faaliyetlerini güçlendirmesine katkı sağladı. Aynı sektördeki bir diğer önemli işlem ise ABD merkezli finansal yatırımcı General Atlantic’in Insider’a yaptığı 500 milyon dolarlık yatırım oldu. Bu işlem, Türkiye’den çıkan pazarlama teknolojileri alanında dünya sahnesinde lider konumda bulunan Insider’ın küresel yatırım çevreleri tarafından da gelecek vizyonu ve planlarını ortaya koyması için desteklendiğini kanıtladı.
Enerji sektöründe ses getiren satın almalar gerçekleşti
2024 yılı, enerji sektöründe önemli satın almalarla dikkat çekti. Bu sektörde gerçekleşen yılın en büyük işlemi, Birleşik Krallık merkezli ACG Metals’in Polimetal Madencilik’i 225,5 milyon dolara satın alması oldu. Bir önemli işlem de Palmet Enerji’nin Zorlu Enerji Dağıtım’ı 200 milyon dolar karşılığında satın alarak bu alandaki etkinliğini arttırması oldu. Sektördeki hareketlilik bununla da sınırlı kalmadı; Doğan Holding, Gümüştaş Madencilik’in yüzde 75 hissesini 123 milyon dolara satın alarak 2024 yılının öne çıkan işlemlerinden birine imza attı. İşlem değeri açıklanmasa da yıl içinde dikkat çeken bir başka hamle ise Zeren Grup’un Türkiye Petrolleri’nin yüzde 100 hissesini satın alması oldu. Bu işlemler, tıpkı global piyasadaki trendlerde olduğu gibi enerji sektörünün yatırımcılar için cazibesini koruduğunu gösterdi.
Yabancı yatırımcıların tercih ettiği diğer sektörler taşımacılık, ilaç ve sağlık ve endüstriyel üretim ve otomotiv oldu
2018 yılında Türkiye’nin lojistik devi Un-Roro’yu satın alarak sektöre ve ülkeye olan ilgisini kanıtlamış Danimarka’lı DFDS, Kasım 2024’te Ekol Transport’un yüzde 100 hissesini 253,6 milyon dolar bedel ile satın alarak yılın önemli işlemlerinden birini gerçekleştirdi. Fransa menşeili Curium Pharma ise Nisan 2024’te ilaç ve sağlık alanında faaliyet gösteren Eczacıbaşı Monrol’un yüzde 50 hissesini 121,8 milyon dolar karşılığında satın aldı. ABD’li Quexco ise Eylül 2024’te Mutlu Akü’yü Güney Afrika’lı Metair’den 110 milyon dolar bedel ile satın aldı.
Tosyalı Holding’in Baştuğ Metalurji’yi satın alması işlem bedeli açıklanmasa da yılın önemli işlemlerinden biri olarak öne çıktı
Tosyalı Holding, Baştuğ Metalurji’nin yüzde 100 hissesini satın alarak endüstriyel üretim alanında önemli bir satın alma gerçekleştirdi. Bu işlem, Tosyalı’nın çelik sektöründeki üretim kapasitesi ve pazar payını artırarak bölgesel liderliğini güçlendirmesi için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
TMT sektöründe gerçekleşen en büyük 10 işlem içerisinde yer alan Hepsiburada ve Insider’a ek olarak, bu sektörde gerçekleşen diğer önemli işlemler arasında Spyke Games’in Birleşik Krallık kökenli Moon Active’den almış olduğu 50 milyon dolarlık erken aşama yatırımı ve bulut tabanlı çözümler sunan girişim Bulutistan’ın yüzde 65 hissesini Sabancı Holding’in teknoloji kuruluşu olan DxBV’nin 39 milyon dolar bedel ile satın alması oldu.
ABD işlem adedi bazında en çok yatırım yapan ülke oldu
2024’ün ilk 11 ayında işlem adedi bazında ABD 14 işlemle lider konumda yer alırken, Fransa, Almanya ve Hollanda 7’şer işlemle öne çıkan ülkeler arasında yer aldı. Bu ülkeleri Birleşik Krallık 5 işlem, İsveç, İtalya ve Birleşik Arap Emirlikleri ise 4’er işlemle takip etti.
İşlem hacmi açısından ise Kazakistan, Hepsiburada işlemi sonucunda yaratmış olduğu 1,1 milyar dolarlık işlem hacmiyle ilk sırada yer alan ülke olurken, onu 747,2 milyon dolarlık açıklanan işlem hacmiyle ABD takip etti. Birleşik Krallık ise bu dönemde 290,5 milyon dolarlık işlem hacmi ile öne çıkan bir diğer ülke oldu.
Yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği 78 işlemin toplam açıklanan işlem hacmi 2,9 milyar dolar
2024 yılının ilk 11 ayında yabancı yatırımcılar, toplam 2,9 milyar dolar değerinde 78 işlem gerçekleştirdi. Bu işlem adedi bazında toplam işlemlerin yüzde 18’ini oluştururken, işlem hacmi bazında ise açıklanan işlemlerin yüzde 53’üne tekabül ediyor ve geçen yılın aynı dönemine kıyasla işlem hacminde artışa işaret ederken yabancı yatırımcıların geçmiş dönemde de olduğu gibi daha büyük ölçekli satın alımlara ilgi gösterdiğinin bir kanıtı olarak öne çıkıyor.
Finansal yatırımcı işlemleri 2023 yılına kıyasla adet bazında düşüş gösterirken hacim bazında geçtiğimiz yılın 3 katı olarak gerçekleşti
2024 yılının ilk 11 ayında finansal yatırımcılar (özel sermaye, risk sermayesi, varlık fonları vb.) toplam 212 işlem gerçekleştirdi. Geçen yıl aynı dönemde gerçekleşen 259 işleme kıyasla işlem sayısında bir miktar düşüş görülse de finansal yatırımcıların yarattığı 1 milyar dolarlık işlem hacmi, Insider’ın almış olduğu yatırım etkisiyle 2023 yılının yaklaşık 3 katı seviyesinde.
Türkiye, oyun sektöründe önemli bir yatırım merkezi olmaya devam etti
2024 yılının ilk 11 ayında Moon Active, Spyke Games’in yüzde 14,3 hissesini 50 milyon dolara satın alarak sektörün en dikkat çeken işlemlerinden birine imza attı. Bunun yanı sıra, Cypher Games ABD’li Raine Group liderliğinde Singapurlu, İtalyan ve Türk yatırımcıların katıldığı yatırım turunda toplam 10 milyon dolarlık yatırım aldı. Yıl boyunca Mage Games, Grand Games, Pine Games dâhil olmak üzere toplam 17 oyun girişimi yatırım aldı. Bu gelişmeler Türkiye’nin oyun ekosisteminin küresel pazardaki güçlü konumunu koruduğunu destekler nitelikte.
2025 yılı için beklentiler olumlu yönde
KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Lideri, Şirket Ortağı Özge İlhan Acar 2025 yılına ilişkin beklentiler hakkında şunları söyledi:
2024, global ölçekte merkez bankalarının faiz artırımları nedeniyle küresel büyümenin yavaşladığı bir yıl oldu. ABD’deki başkanlık seçimleri, devam eden Rusya Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’da süregelen jeopolitik gerginlikler küresel piyasalarda belirsizliğe yol açarak yatırımcıların temkinli hareket etmesine neden oldu. Buna karşın, 2024 yılı global ölçekte işlem hacminin arttığı ancak işlem adedinin azaldığı, yatırımcıların güvenli liman aradığı büyük ölçekli yatırımlara yöneldiği bir yıl oldu. Türkiye özelinde ise gündemi genel seçimler sonrasında ekonomik istikrarı sağlama yönünde atılan adımlar, enflasyonla mücadele gri listeden çıkış ve mart ayında tamamlanan yerel seçimler belirlerken, yatırımcıların ilgi odağı işlem hacmi bazında TMT, endüstriyel üretim ve otomotiv, perakende ve enerji sektörleri oldu. Değeri açıklanmayan işlemlere ilişkin tahminlerimiz dikkate alındığında enerji sektörünün toplam tahmini işlem hacminin büyük çoğunluğunu oluşturduğunu gözlemlemekteyiz, bu da Türkiye ekosisteminin global trendlerle uyumlu olduğunu kanıtlar nitelikte.
Türkiye için 2025 yılının, enflasyonu düşürme ve makroekonomik istikrarı sağlama hedefi doğrultusunda sıkı para politikası ve bütçe açığını azaltmaya yönelik mali düzenlemelerle şekillenmesi öngörülürken; yatırımcı dostu politikaların da etkisiyle bir süredir cazibesini koruyan TMT ve enerji sektörlerine ek olarak, endüstriyel üretim ve otomotiv alanında faaliyet gösteren şirketler ile ileri teknoloji kullanarak katma değerli üretim yapan şirketlerdeki satın alma aktivitelerinin artarak devam etmesini beklemekteyiz.
KPMG Türkiye’nin 2025 yılına yönelik beklentileri şöyle sıralanıyor:
- Teknoloji ve yapay zekânın çeşitli endüstri çözümlerine uygulanması sonucunda teknoloji destekli savunma sanayi, ilaç ve sağlık ve biyoteknoloji çözümlerine küresel bazda yoğun yatırımcı ilgisi.
- Global trendlerle paralel olarak enerji, TMT ve dijital dönüşüm odaklı teknolojiler alanında birleşme ve satın alma faaliyetlerinin hızlanması.
- Sürdürülebilirlik stratejileri çerçevesinde, yerli şirketlerin birleşme ve satın alma işlemlerinin hız kazanması.
- Türkiye’de uygulanacak yatırımcı dostu para politikalarının sürdürülmesi sonucunda güven ortamının sürekliliğinin sağlanarak uluslararası sermaye ve yatırımcı ilgisinde artış.
- Özellikle oyun, yazılım, yapay zekâ ve veri analitiği alanlarındaki girişimlerin, Türkiye’nin bölgesel teknoloji merkezi olma potansiyelinden faydalanarak yatırımlarında artış bekleniyor.
“KPMG Perspektifinden Birleşme ve Satın Alma Trendleri 2024” raporunun ilk 11 ayını kapsayan sonuçlara buradan ulaşabilirsiniz.
