VPN bağlantısı nedir, ne işe yarar ve ne gibi avantajları bulunur, rehberimizde açıklıyoruz. VPN bağlantıları yeni değildir, hatta uzun süredir birçok kullanıcı engelli ve yasaklı sitelere girmek gibi amaçlarla da herkes tarafından bilinirlik kazandılar. Ancak aslında sanal özel ağ olarak bilinen VPN, iş ortamında daha yaygın kullanılıyordu. Bu tür bağlantının çok yönlülüğü ve çoklu kullanım sunmaları da VPN bağlantısını daha popüler hale getiriyor.
Ancak çok yönlülük, VPN’in ne olduğu konusunda biraz kafa karışıklığı da yaratıyor, çünkü giderek daha fazla sayıda VPN sağlayıcı kalitesizlikle ya da kişisel veri açısından tehlikelerle özdeşleştiriliyor.
VPN nedir?
VPN nedir sorusunu yanıtlamaya temel bilgilerle başlayalım. VPN, DNS veya HTTP gibi diğer bilgisayar terimlerinin aksine, bize ne olduğu hakkında kesin ipuçları veren Sanal Özel Ağ (Virtual Private Network) tabirinin kısaltmasıdır.
Buradaki anahtar kelime virtual yani sanaldır, çünkü VPN’nin kendisine olan ihtiyacı yaratan ve çoklu kullanım imkanı sunmasına izin veren bu özelliği tanımlar.
İnternete bağlanmak için akıllı telefonunuz, bilgisayarınız, televizyonunuz ve diğer cihazlarınız genellikle evinizi internet sağlayıcınıza bağlayan yönlendirici veya modem ile kablolu veya kablosuz olarak iletişim kurar. Telefonunuzun mobil veri bağlantısını kullanıyorsanız buradaki sıralama farklıdır, ancak prensip aynıdır: cihazınız sizi internete bağlayan bir başka cihaza bağlanır.
Bu durumda en normal şey, aynı yönlendiriciye bağlı bir tane değil, birkaç cihaza sahip olmanızdır: telefonlar, bilgisayarlar, konsollar… Bu durumda, her birine atanan bir yerel IP adresi olacaktır ve bunlar modemin IP’si üzerinden dışarıya çıkacaklardır.
Bir VPN bağlantısı, kullanıcıların fiziksel olarak birbirine bağlı olmasına gerek kalmadan, ancak internet üzerinden yerel bir ağ oluşturmanıza olanak tanır. Daha önce bahsettiğimiz “sanal” kısmı işte budur. Bağlantı internet üzerinden olduğundan ve örneğin dünyanın bir ucundan diğerine olabileceğinden, yerel ağın avantajlarını ve bazı ek özellikleri daha fazla esneklikle elde edersiniz.
Ancak, günümüzde VPN’i bu kadar popüler yapan başka bir özelliğidir: Veri tünelleri. Normalde, siz interneti kullanırken, cihazınız, size örneğin YouTube videoları sunmak için farklı web servislerine bağlanan internet sağlayıcınızla iletişim kurar. İnternete doğrudan bağlanmak yerine bunu bir VPN sunucusu üzerinden yaparsınız.
Bir VPN bağlantısına geçtiğinizde bu değişir. Tüm ağ trafiğiniz cihazınızdan İnternet sağlayıcınıza gitmeye devam eder, ancak oradan doğrudan VPN sunucusuna gider. Oradan da gideceği yere bağlanır. Genellikle bu bağlantı şifrelidir, bu nedenle ISS’niz neye eriştiğinizi gerçekten bilmez. Pratik amaçlar için, IP adresiniz de VPN sunucusunun adresi olur: Bu da birçok açıdan sanki fiziksel olarak oradaymış ve oradan internete bağlanmış gibidir.
Neden VPN kullanmalıyım?
Yukarıda VPN bağlantılarının faydalı olabileceği birkaç senaryoyu zaten hayal ettiniz. Özellikle kurumsal ortamda önemli oldukları barizidr, ancak VPN kullanım amaçları bununla bitmez. Aşağıda ana VPN kullanım senaryolarını görebilirsiniz.
1. Uzaktan çalışma
Bir VPN bağlantısının en belirgin kullanımı, pandemi dolayısıyla ofis dışında olan çalışanlar veya birkaç şehirde şubeleri olan ve tek bir özel ağa erişmesi gereken şirketler gibi fiziksel olarak bağlı olmayan ağlarda ara bağlantı olarak kullanılmasıdır.
Güvenlik açısından, bir şirketin kendi ağına internetten gelişigüzel erişime izin vermesi mantıksız olabilir. Erişim bir parola ile korunsa bile, herkese açık bir WiFi erişim noktasında yakalanan ya da kötü niyetli bir hacker tarafından bu parolayı kaptıran kullanıcı, şirket ağını başkalarına erişime açmış olur.
Ancak, çalışan ve şirket bir VPN bağlantısı üzerinden bağlantı kurarsa bu risk azalır. Erişim korunur, bağlantı şifrelenir ve çalışan sanki oradaymış gibi aynı erişime sahip olur.
2. Sansür ve coğrafi içerik engellemelerini önleme
VPN ile bağlandığınızda, cihazınız VPN sunucusuyla iletişim kurar. Çin’deyseniz ve VPN sunucusu Amerika Birleşik Devletleri’ndeyse, genellikle web sunucuları ABD’de olduğunuza inanır ve Netflix gibi hizmetleri kullanırken, ABD’de olan içeriklere erişmenize izin verir.
Benzer şekilde, aynı mantık sansürlenen veya engellenen içeriğe erişmek için kullanılabilir, ancak tahmin edebileceğiniz gibi, bunun için engellemenin olmadığı konumdaki bir VPN sunucusunu kullanmanız gerekir.
3. Ekstra güvenlik
Kesin olarak gerekli olmasa da, VPN bağlantıları üzerinden iletilen paketler şifrelenir. Bu nedenle, herkese açık bir Wi-Fi ağına bağlanmanız gerekiyorsa, en azından bir VPN kullanarak bağlanabilirsiniz. Böylece şifrelenmiş paketleriniz ele geçirilse bile, kötü niyetli kişi bunlarla uğraşmak yerine VPN kullanmayan bir kullanıcının verilerini çalmayı deneyecektir.
Ancak herkese açık Wi-Fi ağına güvenmezken, tüm trafiğinizi yakalayabilen, yaptıklarınızın kayıtlarını tutabilen ve hatta bu verileri satabilen ücretsiz bazı VPN sağlayıcılarına inanmak da kötüdür. Unutmayın, bir VPN yalnızca sağlayıcısı kadar güvenli ve kullanışlıdır. VPN’inize güvenmiyorsanız kullanmayın, çünkü ek bir güvenlik katmanına sahip olmak yerine, düşmanınız evde olacak ve internette yaptığınız her şeyi izleyebilecek.
4. P2P / Torrent indirme
VPN bağlantılarının bir başka yaygın kullanımı, bu zamanlarda genellikle BitTorrent’ten indirme yani P2P indirme işlemleridir.
Ne yazık ki, internet servis sağlayıcılarının internetten sıfırları ve birleri nasıl gönderip aldığımıza burunlarını sokmaları durumu giderek yaygınlaşıyor. Bir yandan da yasa dışı bir şeyler indirmeye çalışanları izlemeye çalışıyorlar. Bazı servis sağlayıcılar P2P indirmelerini tamamen engellerken, bu durum yasal sonuçlara da yol açabilir. Takip edilmek istemiyorsanız, bir VPN bağlantısı kullanmayı tercih edebilirsiniz.
VPN kullanmanın avantajları
Artık bir VPN bağlantısının ne olduğunu ve ne için olduğunu bildiğimize göre, bu teknolojiyi kullanmanın avantaj ve dezavantajlarının bir listesini özetlemenin zamanı geldi. Önce olumlu yönlerinden başlayalım:
- Yalnızca web tarayıcısında kullanabileceğiniz proxy sunucularının ve gelişmiş bağlantı seçeneklerini yapılandırmanıza izin veren bir avuç başka uygulamanın aksine, tüm internet trafiğini yönlendirdiği için tüm uygulamalarda çalışır.
- Kolayca bağlanır ve bağlantıyı keser. Yapılandırıldıktan sonra, bağlantıyı istediğiniz gibi etkinleştirebilir ve devre dışı bırakabilirsiniz.
Bağlantı şifreli olduğu sürece açık kablosuz ağlarda da ek güvenlik sağlar. - Konumunuzu değiştirmenizi sağlar. Yukarıda da açıkladığımız gibi, bir VPN bağlantısı sansürden kaçınmanın veya belirli bir bölgeyle sınırlı içeriğe erişmenin etkili bir yoludur.
- İnternet sağlayıcınız internette ne yaptığınızı bilemez. İSS’nizin YouTube’da kedi yavrusu videoları izleyerek saatler harcadığınızı bilmesini istemiyor musunuz? Bir VPN ile ne yaptığınızı bilmeyecekler, ancak dikkatli olun, VPN’yi yöneten şirket muhtemelen ne yaptığınızı bilebilir.
VPN satın almak isteyenlere uyarılar
VPN bağlantıları daha fazla güvenlik, gelişmiş gizlilik, coğrafi engelleri aşma gibi faydaları sağlıyor. Peki bir VPN hizmeti satın almaya veya ücretsiz bir hizmete kaydolmaya başlamadan önce ne yapmanız gerekiyor?
Fiyat: Ücretsiz VPN hizmetleri olmasına rağmen, genellikle çok sınırlı, çok yavaş veya çok güvenilir olmayacakları için onlardan pek bir şey bekleyemezsiniz. Ancak elbette bazı istisnalar olabilir.
Hız: İnternete doğrudan bağlanmak ile verilerinizin dünyanın yarısında bir rota çizmesi arasındaki fark, zorlayıcı olabilir. VPN sunucunuz çok uzaktaysa, internette gezinirken çok fazla gecikme yaşarsınız. Gecikmeye ek olarak, maksimum indirme ve yükleme hızı da sınırlanır.
Güvenlik: Bunu defalarca söyledik ama tekrar etmekten zarar gelmez. Bağlantı simgesinin asma kilidi olması, özellikle PPTP protokolüne dayalı VPN bağlantılarından bahsediyorsak, bağlantının güvenli olduğu anlamına gelmez.
Konum: Her zaman konumunuzu değiştiremezler. Özellikle mobilde, IP adresinizin ötesinde konumunuzu belirleyebilecek ve yaklaşık olarak tahmin edebilecek daha fazla teknoloji bulunuyor.
Anonimlik: VPN kullanmak, internette dolaşırken %100 anonim olduğunuz anlamına gelmez. Edward Snowden’ı dinlersek, daha fazla anonimlik için kazanan kombinasyon, hem VPN bağlantısı hem de Tor kullanmaktır.
VPN hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:
