Perşembe günü yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, yapay zeka akıl yürütme modelleri, 1000 yazılı soruya yanıt verirken standart modellere kıyasla ortalama 100 kat daha fazla enerji tüketiyor. AI Energy Score projesi tarafından yürütülen çalışma, Hugging Face araştırmacısı Sasha Luccioni ve Salesforce AI sürdürülebilirlik başkanı Boris Gamazaychikov’un liderliğinde gerçekleştirildi.
Çalışmada, OpenAI, Google ve Microsoft gibi büyük sağlayıcılara ait 40 açık kaynaklı yapay zeka modeli değerlendirildi. Tüm modeller, aynı bilgisayar donanımında ve aynı soru setiyle çalıştırıldı; basit sorgulardan (örneğin, Süper Bowl şampiyonunu belirleme) karmaşık matematik problemlerine kadar uzanan sorular kullanıldı. Gerçek zamanlı enerji tüketimi, CodeCarbon yazılımı ile izlendi.
Akıl yürütme özelliği devre dışı bırakıldığında, Çinli DeepSeek startup’ının R1 modelinin sadeleştirilmiş versiyonu, sorulara yanıt vermek için yalnızca 50 watt-saat enerji harcadı; bu, 50 watt’lık bir ampulün bir saat çalışmasına eşdeğer. Ancak akıl yürütme etkinleştirildiğinde, aynı model görevleri tamamlamak için 308 bin 186 watt-saat enerji gerektirdi; bu, 6000 katın üzerinde bir artış anlamına geliyor.
Microsoft’un Phi-4 akıl yürütme modeli, özelliği etkinleştirdiğinde 9462 watt-saat enerji tüketti; devre dışı bırakıldığında ise yaklaşık 18 watt-saat’e indi. OpenAI’nin gpt-oss modeli, en yüksek akıl yürütme ayarında 8504 watt-saat kullanırken, düşük ayarda 313 watt-saat harcadı. Araştırmacılar, bu modellerin sorunları adım adım işlerken daha fazla metin üretmesinin enerji tüketimindeki artışı büyük ölçüde açıkladığını belirtti.
Bulgular, yapay zekanın elektrik altyapısına etkisine dair artan kaygılara eklendi. Bloomberg’in Eylül ayındaki analizine göre, veri merkezleri çevresindeki bölgelerde toptan elektrik fiyatları son beş yılda yüzde 267’ye varan oranlarda yükseldi. Uluslararası Enerji Ajansı, veri merkezi elektrik tüketiminin 2030’a kadar neredeyse iki katına çıkabileceğini öngördü; yapay zeka odaklı merkezlerde ise enerji kullanımı dört katından fazla artabilir.
Salesforce AI sürdürülebilirlik başkanı Boris Gamazaychikov, Newsweek’e verdiği demeçte, sürdürülebilirlik yetkililerinin şu anda zor bir durumda olduğunu ifade etti. “Dış modellerle ilgili henüz yeterli şeffaflık yok,” diye aktardı Gamazaychikov ve şirketlerin kullandığı yapay zeka modellerinin karbon ayak izi etkisini anlamakta zorlandığını kaydetti.
Çalışma, yapay zeka modellerinin enerji verimliliğini beş yıldızlı bir derecelendirme sistemiyle karşılaştıran AI Energy Score lider tablosunun ikinci versiyonunu temsil ediyor. Hugging Face araştırmacısı Sasha Luccioni, sistemin Energy Star etiketleri gibi standart bir karşılaştırma aracı olarak işlev görmesi gerektiğini savundu. Bu tablo, tüketicilere modellerin verimliliğini standart bir şekilde değerlendirme imkanı sunuyor.
