DORinsight Araştırma ve Danışmanlık şirketinin online anket yöntemi üzerinden gerçekleştirdiği “enflasyonist ortamda dijital tüketici için hayatta kalma rehberi” isimli araştırma toplam bin 170’i erkek, bin 337’si kadın olmak üzere 2 bin 507 kişi ile gerçekleştirildi. Katılımcılarının %38’i İstanbul, %14’ü Ankara, %10’u İzmir, %37’i ise diğer illerden çalışmaya dahil oldu.
Araştırmanın enflasyonun tüketici üzerindeki algısı ile bulguları
- İnsanların enflasyonu en fazla algıladıkları alan %75 ile gıda.
- Enflasyonu en çok giyimde hissedenlerin çoğunluğunu ise 18-29 yaş arası kadınlar oluşturuyor.
- Enflasyonu en çok gayrimenkul alanında hisseden kişilerin çoğunluğu İstanbul’da yaşıyor.
- Fiyat artışına karşın teknolojiden faydalanma konusunda en çok başvurulan yol internetten ürün fiyat araştırması yapmak.
- Fiyat artışına karşı teknoloji kullanımında AB SES gruplarının diğer SES’lerden anlamlı derecede önde olması dikkat çekiyor.
- Bu da AB SES’in kişisel ekonomik fayda sağlama amacıyla teknolojiyi ya da interneti diğer SES gruplarına göre daha aktif şekilde kullandığını gösteriyor.
- İnternette ürün araştırması yapmak, 3 büyük ilde diğer illere göre daha fazla öne çıkıyor.
- Erkeklere kıyasla kadınlar internetteki kampanyaları daha çok takip ediyor.
Y kuşağı dijital dünyada finansal konuları daha fazla takip ediyor
Araştırmaya göre katılımcılara geçtiğimiz yıllara göre fiyat karşılaştırma sitelerine yüzde 70’lik bir oranla daha fazla bakıyorlar. Bu da artan fiyatlar karşısında insanların almak istediği ürünler için uygun fiyatlı satıcıları aradığını gösteriyor. Online market alışverişi ve online yemek siparişini kadınlar erkeklere göre anlamlı bir şekilde daha fazla tercih ediyorlar. Online dünyada finansal konuları takip etme ve daha az sayıda online eğlence platformuna ücret ödeme konularında 18-29 yaş grubu diğer yaş gruplarından anlamlı şekilde ayrışıyor ve öne çıkıyor.
Online alışveriş alışkanlıkları nasıl değişiyor?
Araştırmaya göre enflasyonun artması ile online alışveriş alışkanlıklarım arttı diyenlerin oranı %47. Enflasyon ile birlikte online alışverişe ilgim arttı diyenlerin çoğunluğunu AB SES ve 30-39 yaş grubu oluşturuyor.
Fiyat karşılaştırma platformlarına ilgi artıyor
Teknolojik gereçler kurdaki dengesizlikler ve enflasyondaki artıştan en fazla etkilenen kategoriler. Dolayısıyla geçtiğimiz yıldan beri piyasada fiyatların artışı konusunda oluşan somut beklentiler teknolojik ihtiyaçları acilen tamamlama konusunda tüketicileri harekete geçirdi. Tabii burada online kanallar öncelikli tercih sebebi. Bunun nedeni net bir şekilde kampanyalar ve ürün çeşitliliği.
Enflasyon artışı sürecinde öncesine göre teknoloji alışverişinde en çok kullanılan platform %40 ile Trendyol olarak karşımıza geliyor. Fiyat karşılaştırma platformu kullanıyor musunuz sorusuna toplam kitlenin %84’ü evet yanıtını verdi. Fiyat karşılaştırma için en çok kullanılan platform ise %57 ile Cimri. Fiyat karşılaştırma platformu kullanımında, AB SES ve 30-39 yaş grubu öne çıkıyor. Fiyat karşılaştırma platformları arasında Akakçe daha çok erkekler tarafından, Google Alışveriş ise kadınlar tarafından tercih ediliyor. Akakçe’yi daha çok AB SES grubu, Google Alışveriş’i C1 ve C2 SES grupları kullanıyor.
İkinci el ürün platformları kullanıcı için mecburi kanal
Fiyatlardaki artış sonucu tüketici için bir diğer kaçış noktası ikinci el satan siteler. Son dönemde ikinci el ürün platformlarından en çok kullanılanı ise %41 ile Dolap olarak dikkat çekiyor. En çok alışveriş yapılan ikinci el kategorisinin %32 ile kıyafet olması Dolap’a ilginin nedenini açıklıyor.
İkinci el ürün alma konusunda ise kadın ve C2 SES grubu anlamlı şekilde önde. Bu platformlar arasında, Letgo ve Sahibinden daha çok erkekler tarafından tercih edilirken, Dolap ve Gardrops kadınlar tarafından tercih ediliyor. Dolap C2 SES tarafından ağırlıklı olarak tercih edilirken, Letgo C1 SES, Sahibinden ise ABC1 SES tarafından tercih ediliyor. Dolap 18-39 yaş grubu tarafından kullanılırken, Letgo 30-49, Sahibinden 40-65, Gittigidiyor ise 30-65 yaş grubu ağırlıklı olarak kullanılıyor. Alışveriş kategorileri içerisinde, kıyafet grubunda kadınlar, C2 SES ve 18-39 yaş grubu öne çıkarken, elektronikte erkekler, ABC1 SES ve 40-65 yaş grubu öne çıkıyor. A SES grubu ise alışveriş konusunda, çanta ve ayakkabı kategorilerinde öne çıkıyor.
Yeni lovemark’lar bütçe dostu marka ve platformlar
Toplam katılımcıların %54’ü hiçbir markayı bütçe dostu olarak tanımlamıyor. Bu da aslında tüketicinin nezdinde markaların bu dönemde yeterince ellerini taşın altına koymadığı anlamına geliyor. Öte yandan platformlar arasında en çok bütçe dostu olarak tanımlanan ise %11 ile Trendyol’dur.
Yemek kartları artık market için kullanılıyor
Beyaz yakalılar evden çalıştıkları pandemi döneminde yemek kartlarını market alışverişlerinde sıkça kullanmaya başlamışlardı. Hem market hem de restoran fiyatlarındaki artış çalışanların yemek kartları ile ilgili bu alışkanlıklarını sürdürülebilir bir noktaya taşıdı. Bugün yemek kartı restoranda kullanılan bir kartın ötesinde, gıda ile ilgili tüm alışverişlerinde yaygın bir şekilde kullanılmaya başladı. Araştırmaya göre en çok kullanılan yemek kartı %38 ile Sodexo olarak karşımıza geliyor. Yemek kartını market alışverişinde kullananların oranı ise %93 gibi ciddi bir oran. Yemek kartını, kadınlar erkeklere nazaran market alışverişinde daha çok kullanıyor. 30-39 yaş grubu yemek kartını market alışverişinde daha çok kullanıyor.
Tüketici harcamalarını mobilden yönetiyor
Bununla birlikte yemek kartlarının mobil uygulamalarını kullananların oranı %82 ile dikkat çekiyor. Ayrıca yemek kartı uygulamaları kullananların %90’ı, bu uygulamaların harcama alışkanlarını doğru yönetmelerinde faydası olduğunu düşünüyor. Yemek kartı mobil uygulamalarının harcama alışkanlığını doğru yönetme konusunda işe yaradığını düşünenler arasında ise kadınlar öne çıkıyor.
Üyeliği en çok sonlandıran platform Netflix
Gıda, barınma ya da giyim temel tüketim alışkanlıkları yanında, eğlence de enflasyon ile birlikte toplumun nispeten orta gelir grubu tarafından yine dijital platformlar odaklı sorgulanmaya başlandı. Örneğin Netflix’in geçtiğimiz günlerde yaptığı zam medyada geniş yankı uyandırdı. Buna rağmen araştırmaya göre dijital platform üyeliği sonlandırma veya yakın zamanda bitirme sorularına hiçbiri diyenlerin oranı yaklaşık %60 olarak dikkat çekiyor. Diğer yandan üyeliği en çok sonlandırılan platform ise Netflix olarak karşımıza geliyor. Platform üyeliğini sonlandıranlar arasında ise 18-29 yaş grubu diğerlerine nazaran anlamlı derecede öne çıkıyor.
Tüketicinin belini en fazla büken gider kalemlerinden bir diğeri enerji. Enerji fiyatlarına kur endeksli gelen zamlar bir yana, enerji enflasyonu ile mücadelede yapılabilecekler konusunda araştırmada öne çıkan birkaç konu var. Araştırmaya göre ev içerisinde en çok kullanılan enerji tasarrufu teknolojisi %74 ile Tasarruflu/LED Ampuller olarak öne çıkıyor. A SES grubu enerji tasarrufuyla ilgili ürünler kullanma konusunda diğer grupların anlamlı derecede önüne geçiyor.
Bireysel finans yönetiminde mobil uygulamalar öne çıkıyor
Araştırma kapsamında toplam katılımcılar içerisinde mobil bankacılık kullananların oranı %96. Mobil bankacılık kullananların en çok yaptıkları işlem ise %63 ile kredi kartı, fatura, vergi vs. ödemeleri ile dikkat çekiyor. Mobil işlemlerin ödeme kullanımı kısmında erkekler kadınlara nazaran anlamlı derecede öne çıkarken, para transfer konusunda ise kadınlar erkeklere nazaran önde. 30-49 yaş grubu ödemeleri diğer gruplara nazaran daha fazla kullanırken, para transferini en çok kullanan yaş grubu ise 18-29 yaş grubu ile karşımıza geliyor.
Finansal sağlık yönetiminde en fazla güvenilen banka Garanti BBVA
Finansal sağlık yönetimi konusunda en çok kullanıcı dostu olan uygulama %17 ile Garanti BBVA Mobil’dir. Ekonomideki gidişatın kendisine motivasyon kaynağı olduğu kişilerin çoğunluğu ise 18-29 yaş grubu. Dijital Bankacılık uygulaması kullanmanın finansal sağlık yönetimine katkısı olduğu düşünenler arasında A SES en büyük paya sahip.
Finansal geleceği konusunda kaygılı tüketici için en çok tercih edilen yatırım araçları altın ve kripto paralar
Araştırmaya göre genel kitlenin %55 ise, yani yaklaşık olarak her iki kişiden birisi finansal geleceği konusunda kaygılı. Enflasyonist ortamda bir şekilde hayatta kalmak isteyen tüketici için birikimini doğru yönetmen en kritik başlıklardan biri. Araştırma bu noktada da yeni nesil finansal enstrümanlara dikkat çekiyor. Ancak yine de katılımcılara göre en çok güvenilen yatırım aracı %42,5 ile altın olarak dikkat çekiyor. En güvendiğiniz yatırım aracı sorusunda, Kur Korumalı Mevduat Hesabı ve kripto para araçlarında erkekler anlamlı derecede kadınlardan önde gelirken, halk arasında güvenli liman olarak tabir edilen altını kadınlar erkeklere göre daha fazla tercih ediyor. Finansal geleceği konusunda kaygılı olanlar arasında kadınların ve A-C2 SES’in oranı anlamlı derecede daha yüksek iken, iyimser olanların arasında ise erkeklerin ve B SES’in oranı daha yüksek. Umutsuzum diyenler arasında 18-29 yaş grubu diğer yaş gruplarından daha önde. 
Bu yazı Digital Report Dergisinin 14. sayısında yayınlanmıştır.
