Pandemi döneminde bazı sektörlerde duraklama oldu, fakat yüksek değerlemeli yatırımlar bu noktada fazla etkilenmedi. 2021 yılının ilk çeyreğinde 86 yeni şirket unicorn statüsüne yükseldi. 2020 Aralık ayında yatırımların tamamlandığını düşünürsek, geçtiğimiz yıl bazı sektörler ve girişimler için gayet güzel geçmiş diyebiliriz. Peak Games’in ardından ülkemizden Getir ve Dream Games’in yeni unicorn olması Türkiye girişim ekosistemi için oldukça heyecanlandırıcı ve gurur verici oldu.
Bir girişimin unicorn olması için yüksek değerlemesine ek olarak, insanların hayatında ve alışkanlıklarında köklü değişiklik yapması, yüksek teknoloji içermesi, tüketicilerin günlük hayatlarını kolaylaştırması gibi kriterleri de bulunuyor.
CB Insights’ın Haziran ayında yayınladığı güncel verilere göre, 2021 yılı itibariyle değerlemesi 1 milyar dolar ve üzerinde 700’den fazla unicorn ve değerlemesi 10 milyar doların üzerinde olan 20’den fazla decacorn şirket bulunuyor. Unicorn şirketler, toplamda 24 ülkede 118 şehre yayılmış durumda. Her geçen gün sayıları hızla artan unicorn şirketlerin tüm dünyadaki toplam sayısı ise 728’i buluyor.
Çin 227, Amerika 233 unicorn şirket ile toplam listenin büyük bölümüne ev sahipliği yaparken, bu ülkeleri sırasıyla; İngiltere 24, Hindistan 21, Güney Kore 11, Almanya 10 unicorn ile takip ediyor.
Kategorilerine göre unicorn trendleri
Ant Group, ByteDance, Stripe, SpaceX, Didi Chuxing, Roblox, Klarna, Instacart, Nubank, UiPath, Databricks, Telegram, Epic Games gibi şirketler en yüksek net değerlemeye sahip unicorn ve decacorn şirketler olarak listenin başında yer alıyorlar. Bu listenin başında olan ilk 10 unicorn, tüm unicorn şirketlerin değerlemesinin %31’ini oluşturuyor.
Şirketlerin sektörel kategorilerini incelediğimizde ilk sırada %17 ile fintech %17 gelirken, bunu %16 ile yazılım, %12 ile e- ticaret, %8 ile yapay zeka izliyor. Unicorn’ların geneline baktığımızda son kullanıcı odaklı ürünler ön plana çıkıyor. Dünyadaki unicorn girişimlerin %62’si ise B2C odaklı ürün geliştiren girişimler.
Bu sıralamada Boston, ev sahipliği yaptığı 10 unicorn ile listenin başında geliyor. Silikon Vadisi zaten uzun zamandır dünya girişim ekosisteminin merkezi halinde. Diğer yandan, ABD’nin uzun yıllar sürdürdüğü ekonomik yaptırımlar, Çin’in kendi yerel teknolojilerini hızla geliştirmesine neden oldu. Rakamlara bakıldığında Çin, dünya üzerindeki unicorn şirketlerin beşte birine ev sahipliği yapıyor. Tencent ve Huawei gibi teknoloji devi şirketlerin bulunduğu Shenzhen, Uzak Doğu’nun yeni Silikon Vadisi olma yolunda ciddi yol kat etti. Shenzhen’in Hong Kong’a olan yakınlığı da ticari olarak şirketler için önemli bir etken.
Greatwall Strategy Consultant’ın 2020 sonunda yayınladığı raporuna göre Çin’deki unicorn şirketlerin toplam değerlemesi 1 trilyon doları aşıyor. ANT Financial, ByteDance, Didi Chuxing, Lu.com, Alibaba, JD Digits, DJI Logistics gibi yüksek değerlemeye sahip decacorn şirketler de Çin merkezli.
Ülkenin başkenti Pekin, dünyada en fazla unicorn şirkete ev sahipliği yapan şehir olma özelliğini taşıyor. Pekin’de 26 ana sektörde faaliyet gösteren unicorn şirket bulunuyor. Çalışma alanları ise yapay zeka, büyük veri, online eğitim ve dijital eğlence, e-ticaret gibi alanlara odaklanıyor.
Şanghay, Hangzhou, Shenzhen’den çıkan girişimler ise akıllı e-ticaret, fintech, akıllı lojistik, medya teknolojileri ve medikal teknolojiler gibi alanlarda faaliyet gösteriyor. Ayrıca belirtmek isterim ki, Çin e-ticaret ve fintech alanlarında da dünya genelinde en yüksek değerlemeye sahip şirketlerin merkezi konumunda. Alibaba ve Ant Financial’ı buna örnek gösterebiliriz.
Ülkedeki büyük Venture Capital’ler arasında Sequoia Capital China, Shenzhen Capital Group, ZhenFund gibi oldukça büyük fonları yöneten yatırım şirketleri yer alıyor. Güçlü ekonomisinin yanı sıra kendi yerel teknolojilerini de geliştiren Çin, artık global pazarı domine ediyor diyebiliriz. Özellikle Covid-19 sürecini çok iyi yönetip, bu süreci avantaja çevirip ticaret ve teknoloji alanlarında ciddi geliştirmeler yaşayan ülke, önümüzdeki birkaç yıl içerisinde kendi içinden çıkacak decacorn ve unicorn girişimler sebebiyle, bu listelerde daha fazla yer alacak gibi duruyor.
Bu yazı Digital Report Dergisi 9. sayısında yayınlanmıştır.
