OpenAI ile SoftBank, Oracle ve MGX’in bir araya gelerek başlattığı, “Stargate” olarak adlandırılan 500 milyar dolarlık yeni yapay zeka yatırım projesi, teknoloji dünyasında büyük ses getirdi. Projenin temel hedefi, önümüzdeki dört yıl boyunca ABD’de yapay zeka alt yapısı kurmak ve küresel ölçekli “ekonomik fayda” sağlamak olarak açıklandı. 100 milyar dolarlık ilk dilimin ise hemen devreye alınacağı belirtildi. Buna rağmen, Tesla ve xAI kurucusu Elon Musk’tan yükselen itirazlar şimdiden projenin geleceğini tartışmaya açmış durumda.
Salı günü Beyaz Saray’da düzenlenen basın toplantısında Başkan Donald Trump, SoftBank CEO’su Masayoshi Son, Oracle Yönetim Kurulu Başkanı Larry Ellison ve OpenAI CEO’su Sam Altman ile birlikte “Stargate Projesi”ni kamuoyuna duyurdu. Trump, projenin 100 binden fazla yeni istihdam yaratacak “yeni bir Amerikan şirketi” kuracağını belirterek, yapay zeka alanında ABD’nin liderliği korumasını hedeflediklerini vurguladı. Ellison ise Teksas’ta bir milyon metrekarelik veri merkezi inşaatının şimdiden başladığını söyledi.
Yalnız, OpenAI kurucularından biri olan ve sonraki dönemde şirketi mahkemeye veren Elon Musk’a göre, projenin vaadini gerçekleştirmesi için gerekli finansman henüz garantide değil. Musk, kendi sosyal medya platformu X’te (eski adıyla Twitter) yaptığı açıklamada, “Aslında paraları yok,” ifadelerini kullanarak SoftBank’ın 10 milyar doların çok altında bir finansman sağladığını ileri sürdü. Gece yarısı yaptığı bu paylaşımda Musk, “Elime geçen bilgilere göre SoftBank 10 milyar dolar bile güvence altına almış değil,” diyerek Stargate’in 500 milyar dolarlık hedefinin gerçekçi olmadığını savundu.
Musk ve Trump arasındaki sıra dışı ayrılık
Musk’ın söz konusu eleştirileri, bugüne kadar Trump’a verdiği yoğun destekle bilinen ünlü girişimcinin ABD Başkanı’yla nadiren yaşadığı bir görüş ayrılığına işaret ediyor. 2024 seçim kampanyasında Trump’a büyük miktarda bağış yapan ve göreve gelir gelmez “DOGE” adı verilen özel bir görev gücüne liderlik ettiği belirtilen Musk, normalde Beyaz Saray’la yakın bir diyalog içindeydi. Ne var ki Stargate projesi, bu iş birliğinde çatlaklar oluşturmuş gibi görünüyor. Nitekim Trump yönetiminin DOGE projesi halihazırda en az dört farklı davayla karşı karşıya bulunuyor ve Musk’ın bu yeni anlaşmaya itirazları, yönetimi daha fazla hukuki tartışmanın içine çekebilir.
Musk’ın eleştirilerinin bir kısmı da OpenAI CEO’su Sam Altman’a yönelmiş durumda. Bilindiği üzere Musk, OpenAI’den ayrıldıktan sonra Altman’ın yaptığı stratejik hamleleri sık sık eleştirdi ve şirketin kar amaçlı hale gelmesine itiraz etti. Bu çatışmaya ek olarak, Musk’ın kendi yapay zeka girişimi xAI da geçtiğimiz ay 50 milyar dolarlık değerleme üzerinden 6 milyar dolar yatırım alarak hızla büyüyor. xAI’nin Colossus adlı dev süper bilgisayar tesisi, Nvidia çipleri kullanarak Memphis’te geliştiriliyor ve Musk, yapay zeka alanındaki rekabette geri adım atmaya niyetli olmadığını gösteriyor.
SoftBank, Oracle ve diğer paydaşlar
Stargate projesine SoftBank, OpenAI’nin “operasyonel beyni” olarak yer alırken finansman yükünü büyük ölçüde üstleniyor. Oracle ve MGX ise ilk yatırımcılar arasında yer alıyor. Microsoft ve Nvidia gibi devler de teknik altyapının sağlanması ve yapay zeka araştırmalarının geliştirilmesi için projeye katkı sunmayı planlıyor. OpenAI, yayınladığı açıklamada “Bu yeni aşama, tüm insanlığın faydasına yönelik yapay genel zeka (AGI) çalışmalarında kritik öneme sahip olacak,” diyerek eleştirilere rağmen projeye tam destek verdi.
Stargate Projesi, ABD’deki yapay zeka ekosistemini yeniden şekillendirme potansiyeli taşıyor. Yüksek miktarda yatırıma ek olarak, siyasi desteğin de var olması rakip şirketler için işleri daha çetin hale getirebilir. Özellikle Meta (eski adıyla Facebook), Google ve tabii ki Musk’ın xAI girişimi, Stargate’e rakip olabilecek kaynaklara ve teknolojik birikime sahip. Yine de 500 milyar dolarlık devasa bütçe, teknoloji dünyasında uzun süredir görülmeyen ölçekte bir ortaklık modeli sunuyor.
Bununla birlikte, eleştirenler Stargate’i “kağıt üzerinde büyük, ancak finansal dayanağı belirsiz” bir plan olarak görüyor. Musk da bu noktada, “SoftBank’ın zaten kendini zorladığını, altından kalkamayacağı bir rakam telaffuz ettiğini” dile getiriyor. Öte yandan Ellison, Trump ve Altman cephesi, “Bu proje küresel ölçekte ekonomik sıçrama yaratacak,” diyerek dev yatırımı kararlılıkla savunuyor.
Öne çıkan görsel: Kerem Gülen/Midjourney
