: Meme kanserinde yeni bir dönem mi?

Geçtiğimiz yaz radyologlar Deirdre Hall’un mamografi sonuçlarını incelediğinde her şeyin yolunda olduğunu düşündü. Görüntülerde kansere işaret eden belirgin bir anormallik yoktu. Ancak raporu kapatmadan önce ikinci bir göz devreye girdi: yapay zeka. Yazılım, Hall’un sol göğsünün üst kısmında şüpheli bulduğu bir alanın etrafına bir daire çizerek doktorları uyardı.

Bu uyarı, her şeyi değiştirdi. 55 yaşındaki Hall’a hemen ultrason ve ardından biyopsi yapıldı. Sonuçlar, yapay zekanın işaret ettiği noktada dört adet kanserli tümör olduğunu doğruladı.

“Bu, yapay zeka olmasaydı tamamen gözden kaçırılabilirdi.”

diyor Hall’un mamografisinin çekildiği SimonMed Imaging’in baş tıp sorumlusu Dr. Sean Raj. Dr. Raj, Hall’un meme dokusunun sadece yoğun olmakla kalmayıp, aynı zamanda kanseri kamufle eden karmaşık bir desene sahip olduğunu ekliyor: “Ben bile gözden kaçırabilirdim.”

Neyse ki, bu erken uyarı sayesinde Hall’un kanseri 1. Evrede, yani en erken ve en tedavi edilebilir aşamada yakalandı. Hall, “Lenf düğümlerinde hiçbir şey bulamadılar. Bu kadar erken yakaladıkları için çok memnunum,” diyor.

Radyolojide yapay zeka nasıl çalışıyor?

Radyologlar, kadınların rutin mamografilerini incelerken kendi gözlemlerini desteklemek ve ikinci bir görüş almak için giderek daha fazla yapay zeka kullanıyor. Bu yazılımlar, yüz binlerce, hatta milyonlarca mamografi görüntüsüyle eğitiliyor. Zamanla, kötü huylu (kanserli) ve iyi huylu (zararsız) doku arasındaki ince farkları insan gözünden daha hassas bir şekilde ayırt etmeyi öğreniyorlar.

Hall’un durumunda olduğu gibi bazı programlar şüpheli bir alanı işaretlerken, diğerleri bir kadının gelecekte meme kanseri geliştirme olasılığını tahmin edebiliyor. Bu teknoloji, özellikle yoğun meme dokusuna sahip kadınlar için hayati önem taşıyor. Amerikan Kanser Derneği’ne (ACS) göre, ABD’deki kadınların yaklaşık %40’ı, kanserli tümörlerin tespitini zorlaştıran yoğun meme dokusuna sahip. Bu durumu bir onkolog, “kar fırtınasında bir kartopu bulmaya çalışmak” olarak tanımlıyor.

Uzmanlar ne diyor?

Yapay zekanın mamografide kullanımı, MD Anderson Kanser Merkezi ve Mount Sinai Hastanesi gibi birçok büyük tıp merkezi tarafından heyecanla benimsenmiş durumda.

• Hız ve verimlilik: Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, yapay zeka triyajının mamografiden biyopsiye kadar geçen süreyi %87 oranında azaltarak 73 günden sadece dokuz güne indirdiğini gösterdi.
• Doğruluk artışı: İsveç’te yapılan bir araştırma, Lunit adlı yapay zeka yazılımının kanserleri %88,6 doğrulukla tespit ettiğini ortaya koydu. Başka bir çalışma ise yapay zekanın iki radyolog tarafından gözden kaçırılan kanserleri yakaladığını belirtti.
• Erişilebilirlik: Yapay zeka, özellikle meme görüntüleme konusunda uzmanlaşmış radyologlara erişimin kısıtlı olduğu bölgelerde, genel radyologların doğruluk oranını uzman seviyesine çıkararak önemli bir boşluğu doldurabilir.

Ancak bazı uzmanlar, teknolojinin yaygınlaşmasından önce ele alınması gereken endişelere dikkat çekiyor.

• Yanlış pozitifler: Yapay zeka, bazen aslında tümör yokken varmış gibi sonuçlar verebiliyor. Bu “yanlış pozitif” sonuçlar, hastalarda gereksiz anksiyeteye ve ek testlere yol açabiliyor.
• Aşırı teşhis riski: Uzmanlar, yapay zekanın teknik olarak kanserli olan ancak asla hayatı tehdit etmeyecek kadar yavaş büyüyen zararsız tümörleri de tespit etmesinden endişe duyuyor. Bu durum, hastaların gereksiz tedavilerin fiziksel, duygusal ve finansal yükü altına girmesine neden olabilir.
• Veri yanlılığı: Yapay zeka modelleri ağırlıklı olarak beyaz kadınların meme görüntüleri üzerinde eğitilirse, farklı etnik kökenlerden gelen kadınlar için daha az doğru sonuçlar verebilir.

Mount Sinai’de radyoloji doçenti olan Dr. Lisa Abramson, “Yapay zekanın güzel yanı, yorulmamasıdır,” diyor ve ekliyor: “Radyologların işini veya uzmanlığını değiştirmeyecek, ancak daha fazla meme kanserini tespit etme yeteneğimizi artıracağını düşünüyorum.”

Hastalar ne yapmalı?

Yapay zeka henüz standart bir bakım prosedürü olmasa da, bu teknolojiyi sunan merkezler giderek artıyor. Uzmanlar, daha doğru bir tarama için şu adımları öneriyor:

• Her yıl aynı merkeze giderek radyologların zaman içindeki görüntülerinizi karşılaştırmasını sağlayın
• Merkezin, meme görüntüleme alanında uzmanlık eğitimi almış radyologlarla çalışıp çalışmadığını sorun.
• Eğer yoğun meme dokunuz varsa, ek görüntüleme testlerine ihtiyacınız olup olmayacağı konusunda doktorunuzla konuşun.

Arizona’daki hasta Deirdre Hall, normalde yapay zeka teknolojisini “ürkütücü” bulduğunu, ancak mamografisindeki ek tarama için 50 dolar ödediğine memnun olduğunu söylüyor. “Nasıl bulunduğu önemli değil,” diyor. “Bulunduğuna seviniyorum.”