Türkiye’deki internet özgürlüğü 2023 yılında daha da geriledi. ABD merkezli insan hakları örgütü Freedom House, 2023 için Türkiye’yi “internette özgür olmayan ülke” olarak tanımladı. Bu tanımlama, Freedom on the Net isimli bir raporda yer aldı. Türkiye 2023 yılında 70 ülke arasında 55. sırada yer alıyor. İşte rapora dair tüm bilmeniz gerekenler…

Türkiye’deki internet özgürlüğü 2023’te daha da azaldı

Raporun “İçeriklerin Zorla Kaldırılması” bölümünde, siyasi liderlerin seçim döneminde ve öncesinde bilgi kirliliği yaratarak oy avantajlarını kendilerine göre ayarladıkları ifade ediliyor. Öte yandan geçtiğimiz Mayıs ayında gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde bir siyasi parti tarafından Recep Tayyip Erdoğan’a destek verilmesinin hemen ardından haber kuruluşlarının olumsuz haberleri kaldırmaları talimatının verildiği belirtiliyor. Söz konusu raporda, Meta ve X’in seçimle ilgili yayınları sınırlama talimatı aldığı da dile getiriliyor.

Raporda aynı zamanda Türkiye’de hükümetin özellikle seçim döneminde yapay zeka kullanarak halkın görüşlerini etkilemeye çalıştığı da yer alıyor. Raporda şu ifadelere yer verildi:

“Türkiye’de, 20 yıl boyunca Recep Tayyip Erdoğan ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) tarafından yönetilen hükümet, dezenformasyonla mücadele amacıyla sert bir yasa çıkardı. Daha sonra, bu yasa, Mayıs 2023 genel seçimleri öncesinde gazetecilere ve muhalefet üyelerine karşı kullanıldı.”

Rapor, son 13 yılda küresel olarak internet özgürlüğünün kısıtlandığını gösteriyor. Ayrıca raporda, 70 ülkenin 55’inde insanların internet üzerinde görüşlerini ifade ettikleri için yasal yaptırımlarla karşılaştığı vurgulanıyor. Aynı zamanda 41 ülkede insanların çevrimiçi yorumları nedeniyle fiziksel saldırıya maruz kaldıkları ya da öldürüldükleri bilgisi yer alıyor.

Rapor, son 13 yılda küresel olarak internet özgürlüğünün sürekli olarak azaldığını göstermektedir. İşte o kritik bulgular:

• İnternet özgürlüğü dünya genelinde sürekli olarak azalıyor.
• İran’da internet hizmetinin kapatılması ve WhatsApp ile Instagram’ın yasaklanması gibi yaptırımlar dijital baskıyı artırıyor.
• Kosta Rika’da başkan, medya kuruluşlarını hedef almak için çevrimiçi troll’leri tahrik ediyor ve bu durum internet özgürlüğünü koruyan yasayı riske atıyor.
• Dünya genelinde ifade özgürlüğü saldırı altında ve durum hızla yayılıyor.
• 70 ülkenin 55’inde insanlar çevrimiçi görüşlerini ifade etmeleri nedeniyle yasal yaptırımlara tabi tutuluyor.
• Myanmar ve İran gibi ülkeler çevrimiçi ifade ile ilgili suçları ölüm cezası ile cezalandırıyor.
• Belarus ve Nikaragua, çevrimiçi konuşmalar için ağır hapis cezaları veriyor.
• 47 hükümet, çevrimiçi tartışmaleri kendi lehlerine manipüle etmek için sahte yorumcuları kullanıyor.
• Yapay zeka destekli araçlar yazılı, sesli ve görsel içerik üretiyor.
• 41 hükümet, uluslararası insan hakları hukuku standartlarına aykırı web sitelerini engelliyor.

Öne çıkan görsel kaynağı: Freepik