Her yıl, küresel çaplı yardımların miktarı artmaya devam ediyor. Sadece 2021’de analistler, farklı hayır kurumlarına yaklaşık 2 trilyon dolar (35 trilyon ₺) değerinde para ve mesai bağışlandığını tahmin ediyor. Küresel İnsani Yardım Raporu‘na göre, Türkiye ve ABD, insani yardıma en fazla harcama yapan ülkeler oldu. ABD, yaklaşık 9 milyar dolarlık (159 milyar TL) bağışla ilk sırada yer alırken, Türkiye 8 milyar doların üzerinde (141 milyar TL) bağışla ikinci sırada yer aldı. Artık her ülkede en büyük bağışçıların çoğu zengin şirketler ve kodaman milyarderler olsa da, son teknolojik gelişmeler bağış yapmanın her kesim için daha erişilebilir hale geldiğini gösterdi.
Bağış toplama süreçlerinin şeffaflığını artıran kitlesel fonlama platformlarından, bir savunuculuğun erişimini artıran sosyal medya kampanyalarına kadar teknoloji, toplumun her kesiminden insana fon toplamak, bağış yapmak ve farkındalığı yaymak için yeni yollar sundu. Teknolojinin uzaktan bağış yapma konusunda devrim yarattığı farklı yollar aşağıda açıklanmıştır.
1. Kısa mesaj ile bağış
İnternet çevrimiçi bağış yapmayı kesinlikle daha kolay hale getirse de, herkesin bir web sitesine veya uygulamaya giriş yapmak için zamanı (veya Wi-Fi’si) yoktur. Bazı insanların akıllı telefonları bile yoktur, bu da birçok çevrimiçi bağış seçeneğine erişmelerini engeller. Neyse ki, insanların internet kullanmadan uzaktan bağış yapabilmeleri için hala yollar bulunmakta. Bunun en popüler örneklerinden biri kısa mesaj yoluyla bağış.
Fon toplayıcılar, bu özel araç aracılığıyla bir kısa mesaj bağış platformunu kredi kartı işlemcileri gibi ödeme ağ geçitlerine bağlar. Bağışçılar kısa mesaj gönderdiklerinde, platform fonları otomatik olarak toplar, işler ve kuruluşun banka hesabına havale eder. Bu şekilde, bireyler hareket halindeyken kolayca bağış yapabilirler. Çağdaş kısa mesajla bağışların popüler bir örneği, Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın (WWF) Text for Tigers girişimidir. Belirli bir numaraya sadece TIGERS yazarak, bireyler kaplanların korunması için otomatik olarak 10 dolar bağışta bulunabilirler.
2. Yardımcı token’lar
Yardımcı token, sahiplerinin belirli bir ekosistem içindeki hizmetlere erişmesine izin veren dijital bir varlıktır. Bugün, yardımcı token’ların en belirgin örneği taraftar token’larıdır. Socios‘ta taraftarlar, favori spor takımlarından taraftar token’ları satın alabilir ve özel taraftar ödüllerine erişebilir. Taraftar token’ları, gol müziği, kit tasarımları, otobüs tasarımları ve takım turu destinasyonları gibi takım kararları için satın alma hakkı kazandırabilir. Bir kuruluşu doğrudan destekleme aracı olarak tokenizasyon o kadar popüler hale geldi ki, Bitci bile yabancı spor kulüpleri tarafından desteklendi. 2022/23 sezonu boyunca, daha fazla destek toplama umuduyla, Türkiye merkezli blokzinciri platformunda Glasgow merkezli bir futbol kulübüne sponsor olunacak.
Şu anda, yardımcı token’lar hayırsever kuruluşlara güç sağlamak için de kullanılıyor. 2018 yılında CharityStars, AidPay adlı ödeme ağ geçidiyle birlikte AidCoin yardımcı token’ını piyasaya sürdü. Hayır kurumları, 23 kripto para biriminde bağış kabul etmek için AidPay widget’larını web sitelerine yerleştirebilirler. AidPay üzerinden yapılan bağışlar, yardım kuruluşlarının gelişmiş bağış izleme hizmetlerine erişmek için kullanabilecekleri AidCoin’e dönüştürülür. Save The Children, WWF ve UNICEF gibi büyük kuruluşlar AidCoin’in hizmetlerini kullanmaktadır.
3. Kripto transferleri
Kripto para birimlerinin volatilitesi hakkında çok şey söylenmiş olsa da uzaktan sağladıkları kolaylık yadsınamaz. Kripto para sahipleri birkaç basit tuşa basarak kolayca güvenli yardım bağışları yapabilirler. Hepsinden iyisi, kripto para birimleri merkezi olmadığından, bu işlemler çok az ücretle veya hiç ücret ödemeden çok daha hızlı bir şekilde tamamlanabilir. Herhangi bir amaca kripto transferi yapmak için, bir bağışçının bilmesi gereken tek şey bağış yapmak istediği kişi veya kuruluşun benzersiz kripto cüzdanıdır.
2021’in ilk yarısında, dünyanın dört bir yanından Ukrayna’ya askeri ve insani yardım için milyonlarca değerinde Bitcoin transfer edildi. Sonuç olarak, Ukrayna hükümeti tüm kripto para birimlerini derhal yasallaştırdı. Bunun yanı sıra, Save The Children gibi kuruluşların kripto transferlerini kabul etmesiyle birlikte kripto bağış örnekleri uluslararası alanda yaygınlaşmıştır. Geçtiğimiz yıl, kripto para bağışlarının toplam miktarının yaklaşık 331 milyon dolar (neredeyse 6 milyar ₺) olduğu tahmin ediliyor.
4. Kitlesel fonlama web siteleri
İnternet kitlesel fonlama oyununu değiştirdi. Kickstarter gibi platformlar sayesinde insanlar projeleri için kolayca fon toplayabiliyor, bağış toplama projelerini takip edebiliyor ve bağış yapmayı teşvik edebiliyor. Bağış toplayanlar sosyal medyaya da bağlanabiliyor ve böylece projeler çok az maliyet ve çabayla daha geniş kitlelere ulaşabiliyor. İster film, ister müzik albümü ya da startup olsun, sayısız proje kitlesel fonlama çabalarıyla finanse edilmiştir.
Bugün birçok hayır kurumu ve hatta bireyler bağış istemek için kitlesel fonlama platformlarını kullanıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde, yardım amaçlı kitlesel fonlama kampanyaları yılda yaklaşık 34 milyar dolar (600 milyar TL’nin üzerinde) topluyor. Ve yaygın olarak sosyal amaçları desteklemek için kullanıldığından, genç nesiller ve beyaz ırk dışındaki insanlar arasında popüler bir bağış yöntemidir. Türkiye’de yerel Askıda Fatura karşılaştırılabilir. Son iki yılda özellikle yararlı olan bu belediye liderliğindeki çevrimiçi platform, anonim hayırseverlerin yerel elektrik faturalarının ödenmesi için doğrudan bağış yapmalarına olanak tanır. 2021 itibariyle, işçi sınıfı vatandaşlar tarafından gönderilen yaklaşık 3,5 milyon dolar (52 milyon ₺) değerinde fatura ödendi.
5. Sosyal medya
Bir projenin erişimini genişletmek söz konusu olduğunda sosyal medyanın sınırsız bir potansiyeli vardır. Bu nedenle, hayırseverlik çabalarını teşvik etmek için sosyal medyayı kullanan kuruluşları ve hatta bireyleri görmek çok yaygındır. İnsanlar, bağışçıları yaratıcı yollarla meşgul etmek için sosyal medyayı bile kullandılar. Örneğin, 2014’te ALS Vakfı, ALS semptomlarını simüle etmek için katılımcıların başlarına buzlu su dökerken videolarını çekmelerini sağlayan viral bir sosyal medya mücadelesi olan Ice Bucket Challenge’ı başlattı. Meydan okumanın popülaritesi, daha fazla kullanıcıyı amaca bağış yapmaya iten ALS için farkındalığı artırdı. Facebook’ta 2,4 milyondan fazla Ice Bucket Challenge videosu yayınlanarak dünya çapında toplam 220 milyon $ (₺3.8 milyar) bağış topladı.
Teknoloji sayesinde, davalara, savunuculuklara ve ihtiyacı olan bireylere para bağışlamak her zamankinden daha kolay. Metin Verme, faydalı jetonlar, kitle fonlaması web siteleri ve sosyal medya, modern hayırseverlikte devrim yaratmaya yardımcı oldu.