HDMI VRR nedir sorusu, oyun konsolu tutkunlarının bugünlerde merak ettiği bir soru. Nedeni ise hem PlayStation 5 hem de Xbox Series X’te yer alan bir özellik olması. PC oyuncuları yıllardır VRR oyun oynamanın tadını çıkarıyor. Değişken yenileme oranlı anlamına gelen HDMI VRR, Sony ve Microsoft’un yeni nesil konsollarında oyunculara sunuldu. HDMI VRR nedir sorusunun yanıtına bakalım…
HDMI VRR nedir, nasıl bir deneyim sunuyor?
Yenileme hızı, bir ekranın saniyede yapabileceği güncelleme sayısı. Çoğu TV ve mobil cihaz, 60Hz’de yenilenir. Bu da bir saniyede 60 ayrı karenin görüntülenebileceği anlamına gelir. En yeni TV modelleri 120 Hz’e ulaşabilirken, özel oyun monitörlerinde bu hız 360 Hz’e ulaşabilir.
“Kare hızı” bir konsolun ve bilgisayarın saniyede gönderebileceği kare sayısıdır. Kaynak cihaz saniyede 60 karenin tamamını sağlayamadığında ise bunun yerine kısmi bir kare gönderilebilir. Ekran, tam ya da kısmi bir çerçeve almasını önemsemez ve ne olursa olsun gösterir.
Kısmi karelerin, önceki tamamen işlenmiş karelerin üstünde görüntülenmesi, ekran yırtılması adı verilen çirkin bir efektin görülmesiyle sonuçlanır. Çerçeveler yukarıdan aşağıya yatay olarak oluşturulduğu için, yırtılma genellikle ekranın ortası çevresinde, gergin bir çizgi olarak ortaya çıkar.
Bazen, birkaç kısmi çerçeveden kaynaklanan az miktarda yırtılma çok fazla sorun olmayabilir. Ancak oluşturma yükü çok yüksek olduğu için GPU sürekli olarak kareleri düşürdüğünde, ekran yırtılması oyunun görünümünü ve oynanış biçimini ciddi şekilde etkiler. Neyse ki değişken yenileme hızları bu sorunu gidermeye yardımcı olabilir. Böylece oyunlar daha iyi görünür ve akıcı oynanır. HDMI VRR nedir sorusunun yanıtı ve sunduğu harika deneyimin sırrı da burada gizli.
Ekran yırtılmasına karşı V-Sync
PC oyuncuları, yenileme ve kare hızlarını sorunsuz şekilde hissetmek adına, yıllardır V-Sync adlı bir özellik kullanıyor. V-Sync’in ekran yırtılmasını etkili bir şekilde azaltması için ekran kartının bir monitörün yenileme hızına ayak uydurabileceğini garanti etmeniz gerekiyor. 60 Hz ekran kullanıyorsanız ve performansınız saniyede 60 karenin altına düşerse, ekran yırtılması yapaylıkları görebilirsiniz.
V-Sync’in diğer tarafında ise, performans veya grafik doğrulu konusunda sorunlar söz konusu olabilir. Çoğu zaman, düşük görüntü kalitesine sahip yırtılmasız bir deneyim ile saniyede 60 kare, kilitli kalamayan ve daha iyi görünen bir oyun arasında seçim yapmanız gerekir.
- HDMI 2.1 özellikleri: Hangi yeniliklerle geliyor?
- PS5 ve Xbox Series X karşılaştırması: Hangisi daha iyi?
- LED, OLED ve QLED farkı: Hangi TV’yi satın almalısınız?
HDMI VRR yeni bir standart sunuyor
Ekran yırtılmasını önlemek için, kare hızıyla birlikte yenileme hızını da değiştirmeniz gerekir. Bunun işe yaraması için, durumun her iki tarafını da içine alan teknolojiye ihtiyacınız var. Bu, bir uçta VRR özellikli bir konsol ya da ekran kartı, diğer yanda da VRR destekleyen bir ekran anlamına gelir.
Nvidia ve AMD’nin her biri, sırasıyla G-Sync ve FreeSync olarak bilinen kendi VRR teknolojilerine sahiptir. FreeSync, Microsoft tarafından Xbox One S ve X’te de kullanılmıştır. G-Sync, Nvidia’nın GTX ve RTX ekran kartlarını kullananların favorisi.
Ekranlar, bu teknolojiler göz önünde bulundurularak inşa edilmeli. G-Sync söz konusu olduğunda, bu durum genellikle amaca yönelik bir çip gerektirir (elbette, Nvidia’ta ödenen telif ücreti ile), oysa FreeSync daha açık bir platform. Ancak son gelişmeler, AMD’nin standardı 4K ve HDR içeriği için Premium ve Premium Pro katmanlarıyla parçalandığını gördü.
Sony ve Microsoft’un yeni nesil konsolları hakkında her şeyi bilmiyor olsak da, HDMI VRR adlı yeni bir format için destek yolda. Microsoft, Xbox Series X ve S’nin hem HDMI VRR hem de AMD FreeSync’i kullanacağını onayladı.
Her iki yeni Xbox konsolu, TV’nizin yapabilmesi koşuluyla 30-120 Hz VRR’ı destekleyecektir. HDMI 2.1’in gelişiyle birlikte yeni bir ekran arayüzü standardına geçerken, bu ortak bir konsept. VRR, TV’nizin ya da monitörünüzün istediğiniz tüm yeni özelliklere sahip olduğundan emin olmanız gereken bir alan.
HDMI VRR nedir sorusuna en son yanıt, en son HDMI 2.1 standardında tanımlanarak verildi. Ancak HDMI 2.0b bağlantı noktalarına sahip TV’ler de bunu yapabilir. Bunu göz önünde bulundurarak, tüm HDMI 2.1 uyumlu TV’lerin HDMI VRR desteğine sahip olmasını beklemeyin.
Birkaç yıl içinde, HDMI VRR büyük olasılıkla tüm fiyat segmentlerinde ekranlara yönelecek, şu anda bir geçiş aşamasındayız. Birçok üst düzey model, şu anda HDMI 2.1’den yoksun.
Sony’nin resmi PS5 teknik özelliklerinde VRR, HDMI 2.1 versiyon ile belirtilmiştir. Bu, HDMI VRR’ın yeni standarda bağlı olduğunu gösteriyor. Sony PlayStation 5 de bir AMD GPU kullandığından, Microsoft’un yeni konsolları gibi FreeSync’i de destekleyebilir.
Yeni nesil beklentiler
Nvidia, 30 serisi kartlarını (özellikle RTX 3080 ve RTX 3090) Eylül ayında piyasaya sürdü. Bunlar HDMI 2.1’e sahip ilk PC ekran kartları ve hem HDMI VRR hem de G-Sync’i destekliyor. Bu kartlar, pazarda yeni nesil konsolları geride bırakırken, mevcut ilk ticari HDMI 2.1 modeller.
Öte yandan, G-Sync’in belli HDMI 2.1 ekranlarda çalışmasını sağlayan bazı sorunlar da söz konusu oldu. LG’nin OLED ekran serisinde, kroma alt örneklemesi (4:4:4) olmadan, 4K 120Hz 10 bit görüntü çıkışında sorunlar vardı.
Bu sorunu gidermek adına, 2019 ve 2020 modelleri için kablosuz bir güncelleme ve yükleme ekranları sırasında meydana gelen tuhaf bir titreme sorunu yayınlandı.
Yeni nesil konsollar ilk kez yeni nesil ekranlarla birlikte deneyimlenirken, bu sorunların devam etmesi ciddi olasılıkta değil. G-Sync sorunlarından bazıları, metnin PC modunda okunmasını zorlaştıran yükseltilmiş siyahlar, titreme ve istenmeyen renk alt örneklenmesini içeriyordu.
LG, bu aşamada HDMI 2.1’i benimseyen birkaç üreticiden biri ve bu tür sorunlarla karşılaşan tek marka değil.
Bununla birlikte, hatalar giderildikten sonra oturma odanızda yeni nesil oyunlar, bir öncekine göre önemli bir yükseltme ile farklı bir deneyim sunuyor. Bugünlerde, 4K çözünürlükte saniyede 120 kare ekran yenileme hızından bahsedebiliyoruz…
Bu arada VRR, bu kadar yüksek hedeflere ulaşılamadığında bile oyunların akıcı kalmasını sağlıyor. Bu aynı zamanda, performans düşüşlerinin PS4 ve Xbox One döneminden daha az fark edileceği anlamına geliyor.
Bununla birlikte, HDMI VRR teknolojisinin bir sınırlaması var. Sony’nin yakında çıkacak olan Spider-Man Remastered for PlayStation 5, yansımalar ve gölgeler gibi belli öğeler için ışın izleme kullanma seçeneğine sahip olacak.
Işın izleme, saniyede 30 kare “görsel kalite” moduyla sınırlı göründüğünden, VRR teknolojisi kullanılmayacaktır. Microsoft’un S ve X Serisi’nin, 30-120Hz arasındaki VRR’ı destekleyeceği yönündeki açıklaması dikkate alındığında bu ilginç. Bu, donanımınız destekliyorsa HDMI VRR üzerinden FreeSync’i kullanmanın bir argümanı.
AMD, saniyede 30 kare altına düşüldüğünde daha iyi bir oyun deneyimi sunma amacı taşıyan düşük kare hızı telafisi (LFC) adlı bir teknoloji geliştirdi.
FreeSync LFC, çerçeve ikiye katlama tekniklerini kullanarak, işler dalgalı hale geldiğinde titremeyi azaltır ancak düşük performansı tamamen ortadan kaldırmaz. FreeSync kullanma seçeneğini istiyorsanız, satın aldığınız TV ya da monitörün bunu desteklediğinden de emin olmalısınız.
Yeni nesil görüntü teknolojisi
Henüz çok yaygın olmasa da, 2021 ve 2022’de bu özelliği destekleyen çok fazla TV modeli olacak ve muhtemelen bugünkü akıllı TV’lerden ucuz olacaklar.
HDMI VRR, yeni nesil oyun konsolları için yeni nesil bir teknoloji. 120Hz paneller, HDMI 2.1 girişleri ve düşük giriş gecikmesine ek olarak VRR, bir sonraki oyun TV’nizde olması gereken, en çok aranacak özelliklerden biri. HDMI VRR nedir sorusunun yanıtı, biraz komplike gelebilse de, işte bu.
