Röportaj: Robotlar eskidi, yeni trend cobot’lar

WIN Eurasia’ya çok az bir süre kalmışken, fuarın gözdelerinden cobot teknolojisinin mucidi Universal Robots’un Türkiye ve MEA Ülke Müdürü Kandan Özgür Gök ile keyifli ve eğitici bir röportaj gerçekleştirdik.

Universal Robots, Danimarka Odense merkezli, daha küçük, esnek endüstriyel işbirlikçi robot kolları üreticisidir. 2020 yılındaki iş hacmi 219 milyon ABD doları olan şirketin dünya çapında 700’den fazla çalışanı ve 1100’den fazla ortağı bulunmaktadır. Peki, Türkiye’de ve dünyada bu teknolojinin kullanımı neler vadediyor, gelin yakından inceleyelim.

• Öncelikle cobot’lar hakkında bilgi alabilir miyiz, bu teknoloji ne gibi avantajlar sunuyor?

Merkezi Danimarka’da olan ve 2005’te kurulan Universal Robots, kolaboratif robot ya da cobot olarak adlandırılan, hafif ve esnek robot kollarıyla konvansiyonel robotiği keşfetmiş ve cobot’ların mucididir. Dünyada yüzde 50 ila 60 arasında bir pazar payına ulaşma başarısını çok kısa bir sürede göstererek bugün 50’den fazla ülkede 60 bin adetten fazla cobot’la üretime katkı sağlamaktadır. 850’nin üzerinde çalışanı olan şirketimizin dünya çapında binin üzerinde iş ortağı bulunmaktadır.

Hızlı kurulumu, kolay programlaması, esnek ve güvenli kullanımıyla cobot’lar; firmanın büyüklüğü ya da ürünün özelliği ne olursa olsun her türlü üretim tesisine entegre edilebiliyor. Cobot’lar; üretimde kalite artışı, hammadde kaynaklarında tasarruf, yeni pazarlara açılmada ve rekabette avantaj sağlıyor. Birim zamanda artan üretim, aynı miktar hammadde ile daha fazla üretim ve artan karlılık ile cobot’lar hızlı bir yatırım geri dönüşüne de fırsat tanıyor.  Paketleme-paletleme, plastik enjeksiyon, makine besleme, alma-bırakma, çapak alma-polisaj, montaj-cıvatalama, kalite kontrol, yapıştırma-dağıtma ve kaynak gibi birçok uygulamaya entegre edilebiliyor. “Tak, çalıştır ve üretime başla!” konseptiyle UR+ Ekosistemi’nden temin edilen ekipmanlar, yazılımlar ve uygulama kitleri cobot’un, firmanın ihtiyaçlarına en uygun şekilde özelleştirilebilmesini sağlıyor.

Tekrarlayan, emek yoğun ve ergonomik olmayan işleri çalışanlardan devralarak onlara uzmanlık ve becerilerini daha katma değerli işlerde kullanmaları için imkân yaratan cobot’ların önemi sadece bununla sınırlı değil. Küresel salgın döneminde, özellikle sağlık ve gıda gibi temel ihtiyaçların üretiminde cobot’ların sağladığı esnek ve kesintisiz üretimin avantajlarını yaşadık. İş gücü sıkıntısının yaşandığı en kritik zamanlarda dahi hayatın normal akışında devam etmesi cobot’larla sağlandı. Yine, hastane ve klinik gibi riskli alanların dezenfeksiyonunda görev aldılar. Tıbbi örnek alımı uygulamalarına da entegre olan cobot’lar, tıbbı ve koruyucu ekipman ürettiler.

• Kolaboratif robotların endüstriyel robotlardan farkı nedir?

Kolaboratif robot ve konvansiyonel robotlar iş verimliğini arttırma ortak amacıyla görev alsalar dahi bu hedefe ulaşma ve çalışma yöntemleri birbirinden farklıdır.

Geleneksel bir robot, tek bir amaç için tasarlanır, planlanır, kurulur ve başlatılır ancak cobot’lar birden fazla görev için uygulamada bulunabilir. Konvansiyonel robotlara kıyasla, bir robot uzmanının yardımı olmadan yeni bir uygulama için taşınabilir ve yeniden programlanabilir olan kolaboratif robotlar, güvenlik kafesi olmadan insanlarla birlikte çalışabilme imkanı sunar. Böylelikle insan, üretimin merkezinde olmaya devam eder. Tüm bunların yanı sıra cobot’ların herkes için ulaşılabilir ve anlaşılabilir olmasını sağlamak amacıyla kurduğumuz UR Akademi üzerinden alınabilen 87 dakikalık ücretsiz, çevrim içi ve Türkçe eğitimle de firma çalışanları sertifikalı cobot programcıları haline geliyor. (https://www.universal-robots.com/tr/akademi)

Daha fazla programlama eğitimi almak isteyen öğrenciler, çalışanlar ve işletme sahipleri, en üst düzey cobot programlamayı sürdürmek için Yetkili Eğitim Merkezlerimizi ziyaret edebiliyor.

• Cobot’lar sadece ağır işlerde mi kullanılıyor yoksa hassas işlemlerde de kullanılabilir mi?

Cobot’lar endüstrinin her alanında, her uygulamada kullanılabilir. Bununla ilgili herhangi bir sınırlama yoktur. Gerekli uygun projelendirme ile otomotiv üretimindeki montaj operasyonlarından, gıda alanındaki paketleme paletlemeye, metal makine endüstrisinde makine besleme, kaynak, elektrik elektronik gibi çok farklı birçok uygulamada kullanılıyor.

Cobot’ların kullanım alanları ile ilgili detaylı bilgiye web sayfamızdan da ulaşabilirsiniz.

• Cobot’lar hangi alanlarda en çok kullanılıyor?

Cobot teknolojisi, otomotivden metal ve talaşlı imalata, havacılık ve savunmadan plastik ve polimere, medikalden elektrik ve teknolojiye, gıda ve tarımdan ilaç ve kimya sanayiye kadar neredeyse her sektörde yer almaktadır. Yukarıda da değindiğim gibi; özellikle pandemi dönemi sonrasında cobot’ları pizza yapımından, saç ekimine kadar birçok farklı iş kolunda görmeye başladık. Cobot’lar; üretimde kalite artışı, hammadde kaynaklarında tasarruf, yeni pazarlara açılmada ve rekabette avantaj sağlıyor. Birim zamanda artan üretim, aynı miktar hammadde ile daha fazla üretim ve artan karlılık ile cobot’lar hızlı bir yatırım geri dönüşüne de fırsat tanıyor. Bu anlamda makine besleme, kaynak, kalite kontrol, paketleme, paletleme, montaj ve taşıma uygulamaları vb. birçok uygulamada sıklıkla karşımıza çıkmaktadır.

• Türkiye’de kolaboratif robotlar ne kadar kullanılıyor?

Türkiye ve MEA bölgesinde cobot kullanımı giderek artıyor. Gerek KOBİ’ler, gerekse büyük işletmeler, iş hacmini yükseltmek için otomasyon teknolojisine geçiyorlar ya da mevcut otomasyonunu artırmaya yönelik çalışmalarını hızlandırıyorlar. Türkiye özellikle üretim sürecinin esnek bir yapıda olduğu, gün geçtikçe büyüyen bir pazara sahip, insan emeğine dayalı üretimin fazla olduğu, çok sayıda KOBİ’nin yer aldığı ülkemizde, cobot kullanımının daha da verimli hale geleceğini düşünüyoruz. Türkiye’de herhangi bir endüstride ve herhangi bir uygulamada cobot çalıştığını görebileceğiniz yaygın bir portföy olduğunu söyleyebiliriz.

• Cobot’ların kullanımının artması, istihdam olanaklarını azaltacak mı?

Endüstri 4.0 ile birlikte üretim süreçleri ve teknolojilerinde yaşanan değişimin, çalışma ortamlarını da değiştirmeye başlayacağı bir gerçek. Ancak teknolojik ilerlemeler asla bir insanın üretim sürecinde ortaya koyduğu katma değerin ve zanaatkarlığın yerini alamıyor. Bu açıdan işsizliğin artacağı endişesinin aksine, insanın üretimin hep merkezinde olduğu insan-robot etkileşimli bir üretim sürecinin gelecekte var olacağını söyleyebilirim.

Robotik otomasyona geçmeden önce cobot için yapılacak yatırımın maliyeti şirketlere başta yük olarak görünebiliyor. Oysa şirketler üretim sürecinde cobot kullanmak; üretkenlik ve kârlılıkta artış, doğru istihdam planlaması ile zaman yönetiminde iyileşme ve fire malzemelerde azalma sağlıyor. Otomasyona geçişte ergonomik olan ve insanlarla güvenli ve etkili bir şekilde çalışma becerisine sahip işbirlikçi robotları benimserseniz, çalışanların iş kazası riskini minimuma indirirsiniz. Elle taşıma yapılan işlerde işçi sağlığı güvenliği sorunları, özellikle de kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları çok yaygındır. İşbirlikçi robotların entegrasyonu ile bu sorunlar önemli ölçüde azaltılabilir. Ayrıca çalışanlar, robot teknolojisi hakkında bilgi edinerek işinizin büyümesini destekleyecek yeni beceriler edinme fırsatı kazanırlar.

• Türkiye’de kolaboratif robotları bünyesinde barındırmak isteyen işletmeler için teknik destek süreleri nedir? Cobot’un bozulması durumunda ne kadar hızlı müdahale ediliyor?

Kurulum ve uygulama dahil olmak üzere müşterilerimizin kolaboratif robotların çalışma performansını proaktif olarak değerlendirmelerini sağlayan ve riskleri azaltan bir dizi araç sunuyoruz. İş yerleri bir UR cobot ve myUR’nin desteğiyle üretim merkezine dönüştürülebilir. Ücretsiz ve internet tabanlı filo yönetim aracımız; servis taleplerini oluşturmaya ve doğrudan UR Teknik Destek ve UR distribütörü ile iletişim kurulmasına yardımcı oluyor.

Müşterilerimiz, Universal Robots’un müşteri portalından hesap açarak, cobot’u sisteme seri numarası üzerinden kaydedebiliyorlar. Bu kayıt sonrasında UR yetkilileriyle cobot’ların sistemlerine entegrasyonu sürecinde ve sonrasında ile bilgi alışverişi yapabilmesine katkı sunuluyor. Şu anda kurulu UR cobot’larımızın yüzde 15’inden fazlası myUR platformu ile daha kolaylaştırılmış bir servis hizmetinden yararlanıyor. myUR ile 4 iş saat içinde üretkenliği hızla geri kazandırmayı garanti ediliyor. Uzmanlarımız, cobot’un günlük geçmiş dosyalarını uzaktan inceleyecek ve verileri raporlayarak robot performansını optimize etmek için öneriler paylaşıyor. Böylece olası sorun önceden fark edilerek iş aksamalarına son veriyor.

• WIN EURASIA konferansına kısa bir süre kaldı. Universal Robots’un fuarda göstereceklerinden kısa bir fragman alabilir miyiz?

Farklı endüstriler için geliştirilen 30 markanın 17 farklı 5G kullanım senaryoları Türkiye’de ilk defa WIN EURASIA 5G Arena’da sergilenecek. Sektör profesyonelleri ve ziyaretçiler, “İnsan ve Robot Etkileşimi”, “IoT, Endüstri 4.0 & 5G Ready”, “5G & Endüstri 4.0 Forum Arena”, “Karanlık Fabrika Modeli”, “AR, VR & Robot Etkileşimi”, “AGV & Otonom 5G Ready”, “Geleceğin Fabrikası 5G Ready”, “Melfa Assista 5G Ready” senaryolarını yakından deneyimleme fırsatı bulacak.

Aralarında Universal Robot olarak bizim de bulunduğumuz 30 şirket tarafından geliştirilen ve ilk kez WIN EURASIA’da sergilenecek “Akıllı otomasyon ve üretim için 5G” vizyonu kapsamındaki uygulamalar, geçtiğimiz günlerde düzenlenen toplantı ve imza töreni ile kamuoyuna tanıtıldı. Lansmanda “Robotik El ve İnsan-Robot Etkileşimleri” senaryoları Türkiye’de ilk kez 5G ile canlı olarak test edildi. Bizim dahil olduğumuz senaryoda, insan-robot-bulut ve sensör etkileşimi, 5G teknolojisi kullanılarak gerçek zamanlı bir şekilde gösterildi.

Ülkemizin ‘Akıllı Üretim için 5G’ vizyonu kapsamında yenilikçi uygulamalar geliştiren şirketler arasında yer almaktan gurur duyuyoruz. Gelecekteki dijital dönüşümle robotik otomasyonun faydaları ve insanın eleştirel düşünme gibi alanlardaki benzersiz bilişsel yeteneklerinin birleştiği sürecin artarak devam edeceğini düşünüyoruz.  Yeni dönemde konvansiyonel robotlara göre daha az alan kaplayan, daha az enerji tüketen, hızlı kurulan, kolay programlanabilen, esnek konumlandırılabilen ve insanlarla yan yana çalışabilen, güvenli kullanımıyla öne çıkan cobotları hemen hemen her üretim tesisinde göreceğiz.

Universal Robots olarak üretimin merkezine insanı alan kolaboratif robotlarımızla bu sürece katkı sunmaya ve Türk sanayisinin gelişimini desteklemeye devam edeceğiz. Ülkemizin ‘Akıllı Üretim için 5G’ vizyonu kapsamında yenilikçi uygulamalar geliştiren şirketler arasında yer almaktan gurur duyuyor, şimdi heyecanla bu uygulamaları tüm dünyaya tanıtacağımız WIN EURASIA’yı bekliyoruz.